نام پژوهشگر: پروانه رستگاری

بازخوانی شکل و محتوا در رویه گنبد مسجد شیخ لطف الله به مثابه دیوار نگاره
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر اصفهان - دانشکده هنر 1392
  پروانه رستگاری   محسن علوی نژاد

هنر دیوار نگاری از دیر باز حضور پیوسته ای در معماری ایران داشته است. از جمله این دیوار نگاره های وابسته به معماری گنبد مسجد شیخ لطف الله می¬باشد. مسجد شیخ لطف الله از بناهای شاخص دوره صفویه است که در ضلع شر قی میدان نقش جهان در زمان شاه عباس در یک میدان وسیع مرکزی احداث شد.گنبد این مسجد از حیث زیبایی و تکنیک(ترکیب آجر و کاشی) به کار رفته در آن سرآمد گنبدهای زمان خود می باشد و دیوار نگاره ای است که ضمن حفظ ارزشهای تزیینی و زیبایی شناختی دارای ویژگیهایی است که نقشمایه های اسلیمی در هم بافته اش را از حیث تزیینی صرف خارج کرده و آن را در جایگاه یک دیوار نگاره برجسته قرا ر می دهد. این دیوار نگاره به خوبی ویژگی کاربردی مسجد که مکانی برای عبادت است را به مخاطب نشان می¬دهد. هنر دیوار نگاری فرای نقوش بکار رفته در آن مفاهیم دیگری را در ارتباط با محیط، مخاطب و معماری بیان می دارد که سبب می شود مفهوم صرفا تزیینی بودن را از آنها بزدایند.با توجه به اینکه در متون اسلامی تنها به توصیف بنا از حیث زیبایی پرداخته اند و ویژگیهای ساختاری و محتوایی این دیوار نگاره توسط آنها به درستی درک نشده و جایگاه والای آنها در هنر دیوار نگاری در ایران و جهان ناشناخته مانده است لذا این پژوهش در نظر دارد به بیان ویژگیهای دیوار نگاره و مقایسه آن با دیوار نگاره گنبد شیخ لطف الله بپردازد و آن را از حیث شکل و محتوا ارزیابی کند تا این اثر را به مرتبه و جایگاه یک اثر دیوار نگاری ارتقا دهد.