نام پژوهشگر: سیامک احمدی

تحلیل سینوپتیک توفان حاره ای گونو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1390
  سیامک احمدی   یوسف قویدل رحیمی

در این مطالعه با استفاده از داده های ترازهای 1000 تا 500 هکتوپاسکال روزهای اول تا هشتم ژوئن 2007 به تحلیل سینوپتیک توفان حاره ای گونو اقدام شد. عملکرد چند سامانه در ترازهای مختلف جوی سبب به وجود آمدن قوی ترین توفان شش دهه گذشته در منطقه دریای عرب شد. در روز اول ژوئن به دلیل شکل گیری منطقه کم فشار و با همراهی منحنی بسته کم ارتفاع در ترازهای 850 تا 500 توفان گونو از حالت اغتشاش حاره ای خارج شده و به شکل توفان حاره ای با بادهای درون پیچ در آمده است. در روزهای بعدی، عقب نشینی زبانه پرفشار جنب حاره ای آزور در ترازهای 700 و 500 هکتوپاسکال و کاهش فشار تراز دریا در عرض های شمالی تر توفان سبب انتقال توفان گونو به عرض های شمالی تر شده است. سامانه بلوکینگ شمال اروپا شرایط را برای نفوذ زبانه کم ارتفاع سیبری به داخل ایران فراهم نموده که با تزریق هوای سرد به داخل ایران موجب افزایش گرادیان دمایی و تقویت سامانه گونو شده است. در روزهای آخر توفان با تضعیف سامانه بلوکینگ شمال اروپا و عقب نشینی زبانه کم-ارتفاع سیبری و کاهش فرارفت سرد توسط این زبانه و تشکیل کم ارتفاعی بر روی غرب ترکیه، به دلیل کاهش گرادیان فشاری و دمایی بین مناطق غرب و جنوب شرق ایران و نیز قطع دسترسی به منبع رطوبتی و گرمای دریای عرب و عمان، توفان گونو تضعیف شده و در اواخر روز 8 ژوئن مضمحل گشته است. نتایج به دست آمده از تحلیل همگرایی جریان رطوبت نشان داد که بیشترین همگرایی در ترازهای 1000 و 850 هکتوپاسکال صورت گرفته است و ترازهای دیگر نقش کمتری در ایجاد بارش ناشی از توفان گونو در روزهای بارش خرداد 1386 داشته اند. همچنین نتایج نشان داد که منشأ رطوبتی بارش در روز 16 خرداد در تراز 1000 و 850 هکتوپاسکال اقیانوس هند، خلیج عدن، دریای عرب، و در سایر ترازها دریای عرب و دریای عمان می باشند. در روز 18 خرداد بیشترین تأثیر رطوبتی مربوط به دریای عمان و سپس دریای عرب می باشد. عمده فعالیت جبهه زایی در تراز 1000 مربوط به دیده بانی 15:30 و سپس ساعت 21:30 می باشد. دیده بانی های 3:30 و 9:30 جبهه مشخص و تأثیرگذار بر روی بارش را نشان نمی دهد. در تراز 850 هکتوپاسکال دو دیده بانی 15:30 و 21:30 مشخص ترین نقش را دارند و سایر مشاهدات نقش تأثیرگذاری ندارند. در تراز 700 هکتوپاسکال بیشترین نقش جبهه زایی مربوط به تمام مشاهدات روز ششم می باشد که در منتهی الیه جنوب شرق ایران عمل نموده است. در تراز 500 هکتوپاسکال مشخص ترین جبهه ها در تمام دیده بانی ها غیر از دو ساعت 15:30 و 21:30 روز هشتم ژوئن دیده می شود. بنابراین در این تراز بیشترین تأثیر جبهه زایی بر روی بارش های ناشی از توفان گونو در منطقه جنوب شرق ایران دیده می شود.