مرزنجوش گیاهی از خانواده ی نعنابوده و به عنوان تسکین دهنده مشکلات قاعدگی مصرف سنتی دارد. مطالعه حاضر به مقایسه ی اثرات محرک گنادوتروپین((lhrh-a2)، هفده بتااسترادیول وعصاره ی هیدروالکلی سر شاخه ی هوایی مرزنجوش بر بافت تخمدان ماهی گورامی سه خال نابالغ پرداخته است. بدین منظور،بعد از کلرزدایی آب اکواریوم 150 ماهی گورامی سه خال با میانگین وزنی 1±1/2 گرم و میانگین طولی 1±1/5 سانتی متر در محیط رها شدند تا با محیط سازگار گردند.سپس نمونه هابا 10 ماهی در هر گروه به12 گروه تجربی، نرمال سالین، دارونما، اتانولی پراکنده شدند. در 12گروه تجربی، ماهیان در معرض 4 دوز از مرزنجوش و 17 بتا استرادیول(10، 20، 30 و 50 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن ماهی) و 4 دوز از محرک گنادوتروپین (001/0، 002/0، 003/0 و 005/0 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن ماهی) قرار گرفتند. تزریقات به صورت im، یک روز درمیان و در 7 دوز انجام گرفت.بعد از پایان تزریقات، ماهیان هر تیماربیهوش و پس از سنجش طول و وزن،مراحل پاساژ بافتی و تهیه ی گرید جهت مطالعات هیستولوژیکی و فراساختاری انجام شد. در نهایت ساختار بافت شناسی و فراساختاری تخمدان، فراساختار هیپوفیز قدامی و میانگین درصد شاخص گنادی در سه نوع تیمار، اندازه گیری و با تیمار کنترل مقایسه شد.نتایج حاصل از بررسی های آماری میانگین شاخص گنادها در سه تیمار کنترل، اختلاف معناداری نشان نداد (p?0.05). بررسی ها نشان داد که میانگین درصد شاخص گنادی با افزایش دوز عصاره ی مرزنجوش سیر صعودی داشته و این امر در تیمار 50 میلی گرم بر کیلوگرم مرزنجوش به طور بارزتری مشخص است.هم چنین درنتایج میانگین درصد شاخص گنادوسوماتیکدر ماهی گورامی سه خال نشان داده شد که در دوز50میلی گرم بر کیلوگرم مرزنجوش بعد از 17بتا استرادیول سبب تسریع در رسیدگی اووسیت ها می گردد. در واقع میانگین درصد شاخص گنادوسوماتیک درتیمارمرزنجوش از lhrh-a2بیشتر بوده است (p?0.05). نتایج بدست آمده از قطر اووسیت ها و فراساختار تخمدان نیز تاییدی بر شاخص گنادوسوماتیک بود. علاوه بر این مطالعات و نتایج حاصل از فراساختار هیپوفیز قدامی مرزنجوش در دوز50 میلی گرم بر کیلوگرم نشان داد که این گیاه می تواند سبب تحریک سلول های گنادوتروپ شود.