هدف اصلی در این رساله ، مطالعه و بررسی رویت پذیری سیستم های ابعاد وسیع با جایابی بهینه نقاط اندازه گیری در سیستم می باشد. به عبارت دیگر ، با داشتن اندازه گیری های کافی ، معادلات تخمین حالت قابل حل باشند. مسأله مکانیابی اندازه گیری ها ، انتخاب و تعیین تعداد ، نوع و مکان نقاط اندازه گیری می باشد. شبکه انتقال گاز ، از جمله سیستم های ابعاد وسیع می باشد که در اینجا ، رویت پذیری آن در دو حالت ماندگار و گذرا بررسی شده است. معادلات حاکم بر شبکه انتقال گاز در حالت ماندگار به صورت معادلات جبری غیرخطی می باشد که با استفاده از نظریه گراف ، یک جواب یکتا برای مسأله مکانیابی اندازه گیرها بدست می آید. در حالت گذرا ، این معادلات به فرم معادلات مشتق جزئی دو بعدی غیرخطی می باشند. ابتدا مدل فضای حالت شبکه انتقال گاز را بدست آورده و سپس با استفاده از تعریف رویت پذیری در سیستم های ابعاد وسیع ، رویت پذیری سیستم را چک می کنیم. آنگاه راه حلی برای مسأله جایابی بهینه اندازه گیرها ، پیدا می کنیم. روش های بدست آمده در هر حالت ، بر روی شبکه انتقال گاز کشور بلژیک ، که نمونه عملی از یک سیستم ابعاد وسیع می باشد ، شبیه سازی گردیده است.