شناخت شناسی حوزه ای از فلسفه است که به بررسی ماهیت دانش پرداخته و چگونگی قضاوت و ارزیابی یافته های علمی را مورد مطالعه قرار می دهد. امروزه روانشناسان نیز به این حوزه علاقه مند شده اند به بررسی باورهای شناخت-شناسی افراد (عقاید آنها در مورد دانش و دانستن) می پردازند و سعی می کنند به سوالاتی از این قبیل که باورهای افراد در مورد ماهیت دانش و دانسته هایشان چیست؟ این باورها تحت تأثیر چه عواملی قرار می گیرند؟ و به چه میزان بر فرایندهای شناختی و انگیزش از جمله انگیزش پیشرفت تحصیلی تأثیر می گذارند؟ در پژوهش حاضر نقش واسطه ای باورهای شناخت شناسی بر الگوهای ارتباطی و انگیزش پیشرفت مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از پرسشنامه 63 گویه ای شومر برای باورهای شناخت شناسی، (1990)، پرسشنامه مک للند (1973) برای انگیزش پیشرفت و پرسشنامه فیتزپاتریک و ریچی (1997) برای الگوهای ارتباطی خانواده استفاده گردید. آزمودنیهای این پژوهش شامل 400 دانشجوی رشته علوم انسانی و فنی مهندسی دانشگاه شیراز بودند که به شیوه خوشه ای تصادفی انتخاب گردیدند. نتایج بدست آمده بر اساس روش آماری بارون و کنی (1986) حاکی از آن بود که الگوی گفت وشنود تأثیر معناداری بر باورهای شناخت شناسی دانشجویان داشت و نیز الگوی گفت وشنود پیش بینی کننده مثبت و معناداری برای انگیزش پیشرفت بود. در نتیجه نقش واسطه ای باورهای شناخت شناسی در رابطه الگوهای ارتباطی خانواده و انگیزش پیشرفت از طریق الگوی گفت وشنود مورد تأیید قرار گرفت.