متن چکیده: از مجموع مباحثی که در طول تحقیق مطرح شد، می توان گفت واقعیتی به نام تحولات گوناگون زندگی بشری در همه عرصه ها وجود دارد و حقوق کیفری اسلامی با داعیه حمایت از حیات مادی و معنوی بشر، نمی تواند نسبت به آن ها بی اعتنا باشد و ناگزیر باید با آن ها روبرو شود و بتواند پاسخ مناسبی به شبهاتی که در هر عصر پیش می آید و متناسب با زمان و مکان باشد بدهد. رساله حاضر با تکیه بر دیدگاه های مختلف فقها و حقوقدانان بر آن است تا فهمی درست از مقتضیات زمان و مکان را که با شرع و قانون هماهنگ و با واقعیت های عدالت جزایی عصر کنونی سازگار باشد به دست آورد. برای رسیدن به این هدف بررسی مسائلی همچون تغییر احکام به سبب تغییر موضوعات و مصادیق، تشریع احکام جدید در اثر پیدایش موضوعات جدید، احکام ثانوی، احکام حکومتی و اهمیت عقل و بنای عقلا از مهم ترین راه کارهای موجود جهت تطبیق احکام جزایی با نیازهای زمان و مکان معرفی گردیده، یافته اصلی تحقیق این است که چنانچه عقل به این نتیجه برسد که تعیین برخی از مجازات ها و اجرای آن ها در زمان یا مکان خاصی به صلاح جامعه نباشد یا مفسده آن بیش از مصلحت آن باشد در صورتی که برخلاف نصوص شرعی نباشد می توان اجرای آن ها را به تأخیر انداخت یا به طور کلی تعطیل نمود. در این پایان نامه در حد توان با نگرشی انتقادی، برخی از جرایم و مجازات ها در قوانین فعلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند و به لحاظ آثار و پیامدهای منفی اجرای برخی از مجازات ها و در راستای رعایت حقوق افراد و اصلاح مجرمان و بازگشت آنان به جامعه، پیشنهاد می گردد برخی از قوانین کیفری موجود اصلاح و از مجازات های جایگزین که در رساله به آن ها اشاره شده است استفاده گردد.