هدف اصلی از انجام پژوهش حاضر، شناخت نقش ارتباطات سنتی در زمینه سازی انقلاب مشروطه بود. برای رسیدن به هدف و پاسخ به سوالات تحقیق از روش اسنادی استفاده شده است. منابع مورد استفاده (اسناد) از منابع دست دوم (کتب تاریخ عصر مشروطه) انتخاب شد و حوادث تأثیرگذار در دو سال منتهی به انقلاب مشروطه مبنای تحقیق قرار گرفت که از بین این حوادث پنج مورد انتخاب شد. یعنی حادثه مسیو نوز، ویران کردن سرای بانک، گران شدن قند و چوب زدن به پای بازرگانان، مهاجرت صغری و مهاجرت کبری. در فصل چهارم با رجوع به کتب تاریخی و بررسی اطلاعات این حوادث پس از فیش برداری های دقیق و منظم نتایج زیر بدست آمد: ـ با توجه به حضور رهبران فکری به عنوان ارتباط گران سنتی، از میان مراکز و نهادهای مختلف ارتباطات سنتی، سه مرکز نقش مهم تر و برجسته تری در انقلاب مشروطه ایفا کرده اند؛ 1ـ مسجد 2ـ بازار 3ـ عتبات عالیات. ـ علما و روحانیون، بازاریان و بازرگانان، رهبرانی هستند که از وسایل و نهادهای ارتباطات سنتی بیشترین بهره را برده اند ولی روشنفکران بیشتر علاقه مند به استفاده از وسایل نوین ارتباطی در دوران خود مانند روزنامه، شب نامه، اطلاعیه بودند و حضور آنان در مراکز و نهادها ی سنتی کمرنگ تر است. ـ روحانیون در جریان انقلاب مشروطه، رهبری فکری و هدایت اعتراضات را در دست داشتند و بازاریان نیز با حمایت خود هم عهده دار بخشی از هزینه های مالی قیام بودند. ـ با توجه به نظریه انتقال دو مرحله ای پیام، می توان آن ها را عوامل میانجی و رهبران فکری در نظر گرفت. که با جرح و تعدیل مطالب مطرح شده در رسانه هایِ جمعیِ دوره مشروطه، به عنوان میانجی هایی برای توده مردم عمل می کردند.