نام پژوهشگر: فاطمه قلیش لی

بررسی تنوع بتا در رویشگاههای مرتعی مناطق کوهستانی چهارباغ
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1393
  فاطمه قلیش لی   عادل سپهری

تنوع زیستی از مفاهیم ارزشمند در بوم شناسی و مدیریت پوشش گیاهی است. یکی از سطوح تنوع زیستی تنوع بتا است. هدف از این تحقیق تشخیص گرادیان به وسیله ی تغییرات تنوع بتا است. در منطقه مورد مطالعه نمونه برداری از پوشش گیاهی با استفاده از 536 واحد نمونه برداری به صورت کاملا تصادفی صورت گرفت. جهت شناسایی گرادیان های عمده، واحد های زیست محیطی با تلفیق نقشه های پایه (شیب، جهت جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریا) استخراج گردیدند. با استفاده از شاخص شانون تنوع گاما و آلفا در هر واحد زیست محیطی و تنوع بتا بین هر دو واحد زیست محیطی محاسبه گردید. متوسط تغییرات تنوع بتا در عمده ترین گرادیان های موجود در منطقه بین واحد های مختلف محاسبه شد. در منطقه مورد مطالعه تعداد 7 واحد عمده ی زیست محیطی معرفی گردید. نتایج نشان داد که واحد های مختلف زیست محیطی از نظر ترکیب، تعداد و تنوع گونه ای با هم تفاوت دارند. واحد زیست محیطی یک و هفت دارای کمترین تعداد گونه های گیاهی است. واحد های 4 و پنج دارای بالاترین تعداد گونه گیاهی است. نتایج محاسبه متوسط تغییرات تنوع بتا نشان داد که از نظر تنوع بتا بیشترین میزان تغییرات از واحد زیستی 1 به 4 (گرادیان عمده 2)است. همانطوریکه از نظر ترکیب و تعداد گونه های گیاهی نیز این تفاوت در این واحد ها مشخص است. همچنین نتایج نشان داد که میزان متوسط تغییرات تنوع بتا از واحد زیستی 1 به 7 (گرادیان عمده 3)، کمترین میزان را به خود اختصاص داده است. با توجه به نتایج حاصله، شاخص تنوع بتا جهت مقایسه تنوع گونه ای در بین جوامع گیاهی و یا سایر زیر تقسیمات کارآیی و قابلیت خوبی در نشان دادن تغییرات دارد. با محاسبه ی تنوع بتا با قاطعیت بالاتری می توان تنوع، شباهت و عدم شباهت بین جوامع را تفسیر نمود. همچنین تنوع بتا به خوبی گرادیان های عمده ی موجود در منطقه را اولویت بندی می کند. از این رو می توان از تنوع بتا به عنوان شاخصی مناسب در تصمیم گیری های مدیریتی و مقایسه ی تنوع بین جوامع گیاهی استفاده نمود. پیشنهاد می گردد در منطقه ی مورد مطالعه به منظور حفظ تنوع گونه های گیاهی منطقه، به نقش عوامل بوم شناختی بخصوص در دامنه های غربی تمرکز شود.