جنگ¬های متعدد در افغانستان، شورش¬های متوالی علیه حکومت مرکزی و براندازی¬های پیاپی دولتمردان در این سرزمین باعث شده است که در عرصه سیاست و تاریخ، پروسه دولت- ملّت سازی در افغانستان شکل نگیرد. در این میان نقش دولت¬های بزرگ غربی یعنی انگلستان و آمریکا و همسایه شمالی افغانستان، روسیه در ازمنه گذشته ، در این بی¬نظمی بی¬تأثیر نبوده است. در این میان، نقش ایران و جدایی افغانستان از پیکره ایران بزرگ همواره در حاشیه توجه قرار داشته و اساس پیوندهای فرهنگی و گسست تاریخی و فرهنگی افغانستان از ایران بی¬اهمیّت جلوه داده شده است و این در حالی است که جدایی افغانستان از پیکره ایران به عنوان یک سرزمین وابسته به اقتصاد ژئوپولتیک فلات ایران رابطه تنگاتنگی با عدم شکل¬گیری دستگاه دولت و مفهوم دولت – ملّت در افغانستان دارد. بنابر پژوهشی که در زمینه تهاجمات خارجی به افغانستان و عدم پدیده دولت - ملّت درکشور افغانستان، در این رساله انجام گردید، مسائلی دیده شد که این کشور را از مسئله انسجام ملّی درشکل دولت - ملّت بازداشته است. لذا هدف اصلی این رساله، بررسی ریشه¬های توسعه نیافتگی و عدم انسجام دولت – ملّت در افغانستان و تبعات آن است. این خواسته با تکیه بر روش تحقیق نظری(توصیفی) ،تاریخی و براساس منابع کتابخانه¬ای است.یافته های بدست آمده نشان می¬دهد انسجام ملّی (دولت- ملّت) در این کشور در سیاست گذاری نحوه شکل¬گیری آن کشور و شکل قومی و موقعیت استراتژیک منطقه¬ای، و دخالت¬ها و تمایلات برون¬مرزی کشورهای ثالث، رخ داده است.