فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تأثیرات متفاوت و پیش بینی نشده ای را براوضاع سیاسی جهان، به خصوص بر مناطق همجوار این کشور از جمله آسیای مرکزی برجای گذاشت. دراین زمینه می توان ازفعال شدن قدرتهای منطقه ای و جهانی که تا آن زمان به علت حضور موثر شوروی قادر به ایفای نقش اساسی دراین منطقه نبوده اند؛ اشاره کرد. این شرایط در حالی به وقوع پیوست که منطقه ی آسیای مرکزی با عدم وجود سازمان ها و نهادهای منطقه ای و بین المللی کارآمد که بتوانند ثبات و همکاریهای عمیق در منطقه را تضمین کنند؛ رو به رو بوده است. تحت این شرایط زمینه برای حضور قدرتهایی چون ایالات متحده آمریکا و روسیه ( به عنوان قدرت های مداخله گر نظام بین الملل)، برای نفوذ هرچه بیشتر در آسیای مرکزی و همچنین پرکردن خلاء قدرت ایجاد شده در منطقه پس از فروپاشی شوروی فراهم گشت. این در حالیست که پس از یازده سپتامبر 2001، ایالات متحده آمریکا با تأسی از راهبرد اقدام پیشگیرانه ( مقابله با تهدید قبل از وقوع خطر)، بر محور مبارزه علیه تروریسم و تحدید تسلیحات کشتار جمعی زمینه را برای نفوذ مستقیم ( حضور نظامی- امنیتی) و هرچه بیشتر خود در منطقه آسیای مرکزی فراهم کرد؛ از طرف دیگر روسیه که نگران به خطر افتادن موقعیت نسبی خود در منطقه بود؛ پس از دوره ای کوتاه همکاری با ایالات متحده آمریکا در قالب مبارزه با تروریسم ( جنگ افغانستان)، به مقابله با یکجانبه گرایی آن در حوزه نفوذ سنتی خود پرداخت. با توجه به موارد مذکور، نگارنده درصدد است تأثیرات رقابت روسیه و آمریکا در بعد از یازده سپتامبر2001 در آسیای مرکزی را برروند همگرائی و واگرائی منطقه ای آسیای مرکزی با بهره گیری از تئوری کانتوری و اشپیگل مورد بررسی قرار دهد؛ بر این اساس فرضیه پژوهش حاضر آن است که رقابت دوقدرت در منطقه سبب گرایش کشورهای منطقه به یکی از دوقدرت به منظوررفع مشکلات شده و این امر شکل گیری پیوندهای عمیق همگرایانه درمنطقه آسیای مرکزی را به تأخیر انداخته است.