نام پژوهشگر: شیما آقابیگی

مطالعه خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در استان گیلان با استفاده از شاخص های مختلف خشکسالی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری - دانشکده منابع طبیعی 1393
  شیما آقابیگی   کاکا شاهدی

خشکسالی یک پدیده تکرار شونده در اقلیم¬های مختلف است و اثرات آن صرفا به نواحی خشک و نیمه خشک محدود نمی شود و می تواند در نواحی با بارش بالا و در هر فصلی از سال رخ دهد و با کاهش منابع آبی باعث بروز چالش در کشورها گردد. در کشور ما خشکسالی پدیده مهمی است که منجر به ایجاد مشکلات زیادی در سال¬های اخیر شده است. استان گیلان یکی از مهم ترین قطب¬های کشاورزی کشور به شمار می رود تحقیق حاضر سعی دارد با بررسی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی گامی در جهت شناسایی وضعیت خشکسالی در استان گیلان بردارد. به این منظور از شاخص¬های خشکسالی هواشناسی ( شاخص استاندارد بارش و شاخص خشکسالی موثر) و شاخص¬های خشکسالی هیدرولوژیکی ( شاخص جریانات رودخانه¬ای و شاخص سطح آب) بر اساس داده¬های 10 ایستگاه باران سنجی و 10 ایستگاه هیدرومتری با طول دوره آماری مشترک 25 ساله (1390-1365) و همجنین 42 چاه پیزومتری با طول دوره آماری مشترک 8 ساله (1390-1382) استفاده شد. نتایج بیانگر آن است که از نقطه نظر ایستگاهی همه ایستگاه¬ها پدیده خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی را تجربه کرده اند. به طوری که شدیدترین خشکسالی هواشناسی مشاهده شده در استان متعلق به ایستگاه کلچال و خرجگیل است و شدیدترین خشکسالی هیدرولوژیک مربوط به ایستگاه هراتبر و شلمان می باشد و همچنین شدیدترین خشکسالی آب¬های زیرزمینی در چاه پیزومتری پیش حصار مشاهده شده است. طولانی ترین تداوم خشکسالی هواشناسی در ایستگاه طولات و گیلوان و طولانی ترین تداوم خشکسالی هیدرولوژیک در ایستگاه اوستا قاسم محله بوده و نیز طولانی ترین تداوم خشکسالی آب زیرزمینی در چاه صیقل سرا و پلاسی مشاهده گردید. بررسی داده های استاندارد شده دبی (sdi) با سری های spi در بازه های زمانی متفاوت به روش همبستگی پیرسون به تفکیک ایستگاه ها بررسی شد نتایج نشان داد که رابطه زمانی وقوع خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در بازه زمانی 12 ماهه حداکثر است و مقدار این همبستگی در سطح 99 درصد معنی دار بود. در ایجاد همبستگی و ارتباط بین بارش و آب زیرزمینی، بهترین همبستگی 233/0 با تاخیر یک ماهه است که تاثیر پذیری منابع آب زیرزمینی را با یک تاخیر یک ماهه نشان می دهد.