نام پژوهشگر: لیلا دهقان سرشت

هنجار گریزی بیانی در اشعار بدر شاکر السیاب
پایان نامه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) - قزوین - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  لیلا دهقان سرشت   عبدالعلی آل بویه لنگرودی

هنجارگریزی به شگردی ادبی اطلاق می¬شود که در متون ادبی به عنوان یکی از مهم¬ترین و اساسی¬ترین عوامل ایجاد ادبیت و فرم ادبی شناخته شده است. در این شگرد ادیب می¬کوشد تا با دوری جستن از عادات و هنجارها نوعی تغییر در زبان و نحوه بیان را موجب شود تا توجه مخاطب به محتوای متن بیشتر جلب شود. ایجاد چالش در متن و خلق لحظات درنگ برای مخاطب که هدف مهم شاعر از آفرینش متون ادبی است گاه نتیجه به کارگیری صحیح چنین شگردی است . هنجارگریزی دارای انواع گونانی است که یکی از مهم¬ترین انواع آن هنجارگریزی در زمینه مولفه¬های علم بیان می¬باشد. بیان از مهم¬ترین حوزه¬های علم بلاغت محسوب می¬شود که خود شامل شاخه¬هایی مانند تشبیه و استعاره و مجاز است. هنجارگریزی بیانی در واقع شگردی است که به ادیب این امکان را می¬دهد با استفاده از ابتکار و نوآفرینی وی در زمینه ابداع روش¬های نوگرایی درآفرینش متون ادبی، تا جای پیش رود که از تشبیهات، استعاره¬ها و مجازهای کاملا جدیدی استفاده کند . بدر شاکر السیاب شاعر نامی دوره معاصر در ادبیات عربی یکی از بزرگ¬ترین و برجسته ترین شاعران نو گرا و پیشگام در ادبیات معاصر عربی محسوب می¬شود. وی با استفاده از اعمال شگرد هنجارگریزی در مولفه های علم بیان در اشعارش توانست موفقیت و روند حرکت به سمت جریان نو شعری را سرعت بخشد. نمونه های کاربرد صحیح هنجارگریزی بیانی در شعر و ی گویای این است که او قادر به آفرینش جلوه¬های جدیدی از دنیای پیرامونش بوده است.در واقع مجموعه¬ای از ویژگی¬های منحصر به فرد او در سبک شعری¬اش این امکان را برای وی فراهم آورده است که بتواند چنین شگردهایی را بهتر و صحیح¬تر در شعرش وارد کند.