این پژوهش سعی بر آن دارد تا به بررسی مناسبات سیاسی و مذهبی ایران و ارمنستان در دوران نخستین پادشاهان ساسانی (224 تا 379 م) در محدوده تاریخ ایران و همچنین به بررسی عوامل تأثیر گذار سیاسی و مذهبی و رقابت با روم در مناسبات ایران و ارمنستان بپردازد، ضمن اینکه بررسی های تاریخی اثبات کرده است که سیاست توسعه ارضی اردشیر اول و شاپور اول در روابط این دوره تأثیر گذار بوده است چون ساسانیان خود را احیاء کننده ی امپراطوری هخامنشیان می دانستند، درصدد تصرف تمامی متصرفات هخامنشیان بودند و ارمنستان یکی از آنها به حساب می آمد. همچنین تحریکات اشکانیان ارمنستان در مقابل شاهان نخستین ساسانی (شاپور اول) جهت احیاء قدرت از جمله عوامل اصلی ایجاد اختلاف بوده است چون با ظهور ساسانیان، ارمنستان با پناه دادن به هوا خواهان اشکانیان آنجا رابه عنوان پایگاه ضد دولت ساسانی در آورده بود و این دشمنی ارمنستان با ساسانیان موجب نزدیک شدن دولت ارمنستان به روم شد و به دلیل اهمیت ارمنستان به لحاظ سیاسی و نظامی، پادشاهان ساسانی شاهزادگان خود از جمله (هرمزد اول و نرسه) را به عنوان شاهان ارمنستان گمارده بودند. همچنین در دوره شاپور دوم اختلافات ایران و ارمنستان ریشه در مناقشات مذهبی دارد و مسیحی شدن ارمنستان از جمله عوامل اصلی اختلاف ساسانیان با ارمنستان بوده است و زمامداران ایران هم دریافته بودند که تا اختلافات مذهبی در بین است، تصاحب ارمنستان امری ناپایدار و بی ثبات خواهد بود. این پژوهش به روش کتابخانه ای و فیش برداری بوده و سعی بر آن شده با استفاده از منابع و مآخذ و سایت ها ارائه گردد.