فیتواستروژن¬ها دارای اثرات متفاوتی بر دستگاه تولید مثلی می¬باشند. یونجه یکی از گیاهان فیتواستروژنیک است که بخش زیادی از جیره غذایی دام¬ها را تشکیل داده و مورد استفاده انسان نیز می¬باشد. با توجه به اینکه گزارش¬های متفاوتی در خصوص اثرات یونجه بر تولید مثل وجود دارد بنابراین هدف از این مطالعه بررسی اثرات هیستومورفومتریک یونجه بر روی غدد پروستات و کیسه منی موش صحرایی بالغ بود. در این مطالعه 30 سر موش صحرایی بالغ نر به دو گروه کنترل و درمان تقسیم شدند و هر گروه به سه دسته 5 تائی تقسیم شدند. گروه¬های کنترل به مدت 30 ، 45 و60روز، 140 گرم کنستانتره (پلیت) دریافت کردند گروه-های کنترل فقط با کنستانتره تغذیه شدند ولی گروه¬های درمانی به مدت 30، 45 و60 روز، 80 گرم کنستانتره و300 گرم یونجه تازه دریافت کردند.پس از اتمام هر دوره، غده پروستات و کیسه منی رت¬ها خارج و بررسی-های ماکروسکوپی ومیکروسکوپی (هیستولوژی و هیستومتری) روی آن¬ها انجام گردید. پس از بررسی های ماکروسکوپی، برش هائی به ضخامت 6-5 میکرومتر با استفاده از روش مقاطع پارافینی تهیه و با h&e وpas رنگ¬آمیزی شدند. در مطالعات ماکروسکوپی، وزن لوب شکمی پروستات موش¬های گروه درمان اول نسبت به گروه کنترل کاهش معناداری نشان داد اما در گروه¬های درمانی دوم و سوم نسبت به گروه¬های کنترل مربوطه تفاوت معناداری نشان نداد. وزن لوب قدامی پروستات در گروه¬های درمانی اول و دوم نسبت به گروه کنترل افزایش معناداری نشان داد ولی در گروه درمانی سوم تفاوت معناداری مشاهده نگردید. وزن کیسه منی گروه¬های درمانی اول و دوم نسبت به گروه کنترل کاهش معناداری نشان داد ولی در گروه درمانی سوم کاهش غیر معناداری را نشان داد.نتایج حاصل از مطالعات هیستولوژیک و هیستومتریک، تعداد آلوئول¬های چین خورده لوب شکمی پروستات در گروه¬های درمانی اول، دوم و سوم نسبت به گروه¬های کنترل افزایش غیر معناداری را نشان داد. تعداد آلوئول¬های بدون چین درهرسه گروه درمان نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری را نشان نداد. ضخامت بافت پوششی در لوب شکمی پروستات در گروه¬های درمانی دوم و سوم نسبت به گروه کنترل افزایش معناداری را نشان داد ولی در گروه درمانی اول نسبت به گروه کنترل افزایش غیرمعناداری را نشان داد. ضخامت لایه عضلانی لوب شکمی در گروه¬های درمانی اول و دوم نسبت به گروه کنترل افزایش معناداری را نشان داد اما در گروه درمان سوم افزایش غیر معناداری را نشان داد. ضخامت بافت پوششی لوب قدامی در گروه¬های درمانی دوم وسوم نسبت به گروه کنترل افزایش معناداری را نشان داد ولی در گروه درمان اول تفاوت معناداری مشاهده نگردید. نتیجه حاصل از مطالعه کیسه منی در مشخصه ضخامت کل دیواره در گروه-های درمانی دوم و سوم نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری را نشان نداد اما در گروه درمان اول افزایش معناداری را نشان داد. ضخامت لایه عضلانی این غده در گروه¬های درمانی دوم وسوم نسبت به گروه کنترل تفاوت معناداری را نشان نداد درحالی¬که در گروه درمان اول افزایش معناداری را نشان داد. ضخامت بافت پوششی نیز در گروه¬های درمان اول و دوم نسبت به گروه کنترل افزایش معناداری را نشان داد ولی در گروه درمان سوم تفاوت معناداری مشاهده نگردید. نتایج به دست آمده نشان داد که استفاده از یونجه به عنوان ماده غذایی به مدت 30، 45 و 60 روز موجب تغییراتی بر برخی از مشخصه¬های ماکروسکوپی و میکروسکوپی غده پروستات و کیسه منی موش¬های صحرایی گردیده لیکن در مجموع این تغییرات در ساختار پارانشیم این غدد بسیار خفیف بوده و احتمالاً بر عملکرد این غدد نمی¬تواند تاثیر قابل توجهی داشته باشد.