افراد یک جامعه در زندگی روزمره پیوسته در ارتباطند و در خلال این ارتباطات، که بخش اعظم آن ها را می توان کلامی دانست، ممکن است پس از برخی رخدادها دچار تغییر نگرش یا تغییر روحیه شوند. سهم زبان در این میان چشم گیر به نظر می رسد، اگرچه اغلب به زبان به عنوان انتقال دهند? اطلاعات نگاه می شود. از این رو، در این پژوهش تلاش می شود به بررسی عوامل زبانی موثر در تغییر نگرش و حالت افراد در حین گفت وگو پرداخته شود؛ خواه این عوامل درون متنی باشند، خواه برون متنی. در این پژوهش، چهل ودو گفت وگوی روزمره مطالعه شده است. در این گفت وگوها، در یکی از دو طرف گفت وگو یا هر دو تغییر حالت یا نگرشی مشاهده شده است. پس از مطالعه و تحلیل گفت وگوها و بررسی مقایسه ای آن ها، عوامل موثر در تغییر حالت یا نگرش مشخص شده و الگویی برای این تغییر نگرش ارائه شده است. در تحلیل گفت وگوها از مفاهیمی چون پیش فهم و پیامدش انتظار، کنش های کلامی، کنش های در گفته و باگفته، رخداد کلامی و نقش های زبان بهره گرفته شده است. پس از مطالعه و بررسی، انتظار و کنش کلامی به کاررفته در گفت وگو به عنوان مهم ترین عوامل موثر در تغییر نگرش معرفی شده اند. در الگوی نهایی، کنش های کلامی به دو دسته کنش های تقویت کننده و کنش های برهم زننده تقسیم شده اند که در کنار انتظاری که فرد اثرپذیر از گفت وگو دارد، موجب تغییر نگرش فرد می گردند. سایر عوامل موثر در تغییر نگرش وجه جمله، واژه خاص و لحن فرد اثرگذار شناسایی شده اند.