به¬ منظور بررسی تأثیر دو سطح تراکم گله (10، 13 و 16 پرنده در هر متر مربع) و سه سطح انرژی جیره غذایی (یک سطح بر اساس نیاز توصیه شده در کاتالوگ و دو سطح دیگر به میزان 100¬کیلو¬کالری انرژی قابل متابولیسم بالاتر و پایین¬تر از نیاز توصیه شده) بر عملکرد، شاخص¬های لاشه و برخی متابولیت¬های خون جوجه¬های گوشتی، از یک طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و با آرایش فاکتوریل 3×3 استفاده شد. در این آزمایش تعداد 468 قطعه جوجه گوشتی نر یک¬روزه نژاد راس 308 مورد استفاده قرار گرفت. وزن زنده، افزایش وزن روزانه، خوراک مصرفی روزانه و ضریب تبدیل خوراک به صورت دوره¬ای و متابولیت¬های سرم خون در سن 42 روزگی اندازه¬گیری شدند. طی دروه آغازین (0 تا 10 روزگی)، مصرف خوراک جوجه¬های دریافت کننده جیره کم¬انرژی در مقایسه جوجه¬های دریافت کننده جیره پرانرژی، به طور معنی¬داری (05/0p<) بیشتر بود. همچنین در همین دوره، تراکم بالای گله مصرف خوراک بیشتری را به همراه داشت. پرندگان تغذیه شده با جیره¬های استاندارد و پرانرژی در قیاس با همتایان خود که با جیره کم¬انرژی تغذیه شده بودند، افزایش وزن بیشتری به ازای هر روز از دوره پایانی (25 تا 42 روزگی) و نیز کل دوره آزمایش داشتند. جوجه¬های پرورش یافته در تراکم بالا، افزایش معنی¬داری نسبت به تراکم پائین در دوره¬ی آغازین از خود نشان دادند، لیکن در کل دوره¬ی پرورش با وجود افزایش نا¬محسوس وزن زنده در تراکم پائین، تغییرات معنی¬دار نبود (05/0p>). تقریبا در تمامی مراحل آزمایش با افزایش سطح انرژی جیره، ضریب تبدیل کاهش یافت، حال آنکه از حیث ضریب تبدیل غذایی، پرندگان پاسخ معنی¬داری به تغییر نرخ تراکم گله نشان ندادند (05/0 p>). اثرات متقابل معنی¬داری بین تراکم انرژی جیره و تراکم گله بر فراسنجه¬های عملکردی وجود داشت، به طوریکه سطح پایین انرژی جیره همراه با سطح پائین تراکم پرندگان، ضعیف¬ترین عملکرد رشد را سبب گردید. سطوح مختلف تیمارهای آزمایشی و اثرات متقابل آنها اثر معنی¬داری بر درصد لاشه، اجزاء آن و اندام¬های داخلی نداشت (05/0p>). با افزایش سطح انرژی جیره میزان کلسترول، تری گلیسرید و hdl نیز افزایش معنی داری داشت (05/0p<)، ولی تراکم گله اثر معنی¬داری بر هیچ یک از پارامترهای خونی اندازه¬گیری شده نداشت (05/0p>). تأثیر معنی¬دار اثر متقابل تیمارها بر کلسترول و تری گلیسرید نیز بیشتر تحت تأثیر سطوح مختلف انرژی جیره بود. اثرات تراکم گله و انرژی جیره تاثیر معنی¬داری بر تلفات نداشت(05/0p>). بنابراین با توجه به نتایج این آزمایش افزایش انرژی جیره تا حدود 100 کیلوکالری انرژی قابل متابولیسم و افزایش تراکم گله تا 16 قطعه در مترمربع به شرط کنترل شرایط محیطی، باعث بهبود پارامتر¬های عملکردی می¬شود.