شترمرغ از جمله پرندگانی است که به دلایل متعدد پرورش آن رو به گسترش است. با توجه به ارزش اقتصادی این پرنده (استفاده از گوشت، پر، چرم و تخم شترمرغ) مستلزم وجود یافته¬های کافی و فراگیر در زمینه¬های مختلف علمی از جمله شناخت دقیق آناتومی و ساختار بافتی ارگان¬های بدن می¬باشد. کلیه-ها ارگان¬های مهمی هستند که در حجم و ترکیب مایعات بدن نقش دارند. نفرون واحد عملکردی کلیه است که ساختار آن به طور قابل ملاحظه¬ای در بین مهره¬داران مختلف تفاوت دارد. در این تحقیق به منظور مطالعه بافت¬شناسی و آناتومی کلیه¬ها تعداد 10 شترمرغ نر و ماده یک¬ساله با میانگین وزنی 93 کیلوگرم به صورت تصادفی در کشتارگاه صنعتی فریمان مشهد انتخاب گردید که پس از کشتار بلافاصله کلیه¬ها به دقت از گودی سین¬ساکروم خارج شد، در شترمرغ همانند سایر پرندگان و پستانداران، کلیه¬ها ارگان¬هایی زوج، خارج صفاقی و در قسمت پشتی حفره شکم قرار داشتند. در این بررسی کلیه¬های شترمرغ از حاشیه خلفی شش¬ها تا انتهای خلفی سین¬ساکروم امتداد یافته بودند. نمونه¬گیری بافتی از پرندگان از کلیه راست و کلیه چپ انجام شد و سپس از لحاظ موارد گوناگون مورد مطالعه قرار گرفت، بطوری که وزن کلیه¬ها و طول کلیه¬ها از قطب قدامی تا قطب خلفی و همین¬طور عرض هر لوب کلیوی در هر دو کلیه راست و چپ تعیین گردید. از لحاظ آناتومیکی هر کلیه دارای سه لوب خلفی، میانی و قدامی بود که لوب خلفی بزرگ¬ترین و لوب قدامی بزرگ¬تر از لوب میانی بود. در این پرنده سه لوب کلیه به آسانی قابل تمایز بودند. پس از بررسی آناتومیک مراحل آماده¬سازی بافت توسط دستگاه اتوتکنیکون انجام شده، و پس از تهیه بلوک¬های پارافینی از بافت، توسط دستگاه میکروتوم برش¬های بافتی نازک و مناسب با ضخامت 6–5 میکرون انجام گرفت، و در ادامه کار رنگ¬آمیزی شامل رنگ¬آمیزی معمولی هماتوکسیلین و ائوزین و رنگ¬آمیزی اختصاصی پاس صورت گرفت که در رنگ¬آمیزی اختصاصی پاس مواد موکوپلی¬ساکاریدی رنگ می¬گیرند و حفره داخلی لوله¬های جمع¬کننده کورتکس به دلیل وجود موکوس حاوی گلیکوژن ارغوانی رنگ شدند. به¬دنبال آن برش¬های رنگ¬آمیزی شده در بزرگ¬نمایی¬های مختلف با میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت و ساختار بافتی بخش¬های مختلف نفرون و لوله-های کلیوی مطالعه شد، بطوری که اندازه¬ گیری قطر برخی از لوله¬های کلیوی، شامل لوله پروگزیمال، لوله دیستال،لوله هنله، لوله جمع¬کننده و گلومرول کلیوی با استفاده از عدسی چشمی مدرج بر حسب میکرومتر انجام شد. و از لحاظ بافت¬شناسی، ساختار کلیه تقریبا مشابه سایر پرندگان بود، بطوری که بافت همبند سخت از اطراف بافت کلیه شترمرغ را فرا¬گرفته است، بعلاوه کلیه دارای دو بخش کورتکس و مدولا بود که کورتکس قسمت عمده و مدولا قسمت کوچکی از کلیه را تشکیل می¬دادند. در این پرنده جسمک کلیوی در اندازه¬های مختلف در کورتکس مشاهده شد، همچنین برخلاف سایر پرندگان و همانند پستانداران در ناحیه مدولا جسمک کلیوی وجود نداشت. کلمات کلیدی: شترمرغ، بافت¬شناسی، کلیه، رنگ¬آمیزی، میکرومتری