از جمله راه های تعیین تنوع و روابط فیلوژنتیکی در حشرات، استفاده از خصوصیات ظاهری و نشانگرهای مولکولی می باشد. در این تحقیق تنوع و روابط فیلوژنتیکی برخی از بالتوری ها از نظر ریخت شناسی و توالی بخشی از ژن کد کننده سیتوکروم اکسیداز i بررسی گردید. جمع آوری نمونه ها در استان کردستان در شهرستان های کامیاران، بانه، سنندج، دیواندره، مریوان و سقز انجام شد. برای جمع آوری بالتوری ها از تله نوری و تور دستی استفاده شد. برای این منظور 21 نمونه (هفت گونه و هر گونه در سه تکرار) از چهار خانواده myrmeleontidae، chrysopidae، nemopteridae و ascalaphidae انتخاب گردید. نمونه های جمع آوری شده، ابتدا با استفاده از ژنیتالیای جنس نر تشخیص داده شدند. پس از شناسایی، mtdna آن ها با استفاده از روش ctab استخراج شد. سپس محصولات pcr برای بخشی از ژن کد کننده سیتوکروم اکسیدازi توالی یابی شدند. تجزیه و تحلیل خوشه ای داده های حاصل بر اساس روش clustalw در نرم افزار megalign برای توالی ها در گونه های مورد مطالعه نشان داد که این 21 نمونه در چهار گروه مجزا قرار گرفته اند. به طوری که در گروه اول 17 نمونه ی d. nuristanus (dis b)، i. iranensis (ir b)، i. iranensis (ir c)، i. iranensis (ir a)، nemoptera rachelli (ra c)، h. nutans (ha c)، c. pallens (pal b)، c. pallens (pal c)، h. nutans (ha a)، c. pallens (pal a)، s. nanus (na c)، a. occitanica (ac c)، a. occitanica (ac b)، s. nanus (na a)، s. nanus (na b) ، d. nuristanus (dis a) و d. nuristanus (dis c)، و در گروه دوم یک گونه n. rachelli (ra b)، و در گروه سوم یک گونه یn. rachelli (ra a) ، و در گروه چهارم دو گونه ی h. nutans (ha b) و a. occitanica (ac a)، قرار گرفته است. در تجزیه و تحلیل خوشه ای داده ها بر اساس توالی اسیدهای آمینه بر اساس خط برش، گونه ها را به سه گروه تقسیم نمود. که در گروه اول هفده گونه یh. nutans (ha a) ، c. pallens (pal a)، s. nanus (na c)، n. rachelli (ra c)، d. nuristanus (dis c)، d. nuristanus (dis a)، c. pallens (pal c)،h. nutans (ha c) ، c. pallens (pal b)، i. iranensis (ir a)، i. iranensis (ir b)، d. nuristanus (dis b)، i. iranensis (ir c)، n. rachelli (ra a) ،n. rachelli (ra b) ، a. occitanica (ac b) و a. occitanica (ac c)، در گروه دوم دو گونه s. nanus (na a) وs. nanus (na b) ، و در گروه سوم دو گونه ی a. occitanica (ac a) و h. nutans (ha b)، قرار گرفته است. ضریب کوفنیتیک برای تجزیه خوشه ای dna (90/0) و پروتئین (98/0) مثبت و معنی دار بود. نتایج نشان داد که بیشترین تبدیل نوکلئوتیدی بین بازهای آلی تیمین (t) و آدنین (a) به میزان 190، و حداقل میزان جابه جایی بین بازهای سیتوزین (c) و گوانین (g) به میزان 25 می باشد.