در سال های اخیر با روشن تر شدن مشکلات کشاورزی تک کشتی از جمله آلودگی آب ها و خاک و همچنین کاهش توان تولیدی زمین های زراعی، توجه محققین بیش از پیش به حفظ ثبات و باروری سیستم های تولید کشاورزی معطوف شده است. یکی از راهکارهای افزایش ثبات، ایجاد تنوع از طریق بکارگیری سیستم های چند کشتی است. سیستم خاک ورزی حفاظتی شامل کم خاک ورزی و بدون خاک ورزی یکی از روش های مفید برای جلوگیری از فرسایش می باشد. در همین راستا به منظور ارزیابی کشت مخلوط لوبیا چشم بلبلی (vigana unguiculata l.) و ارزن معمولی ( panicum miliaceum) آزمایشی در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل طی سال 1392 انجام شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. خاک ورزی شامل: بدون شخم، شخم کاهش یافته، شخم مرسوم (گاوآهن و دیسک) به عنوان عامل اصلی و عامل فرعی شامل: خالص ارزن معمولی، خالص لوبیا چشم بلبلی،50 درصد ارزن معمولی + 50 درصد لوبیا چشم بلبلی، 75 درصد ارزن معمولی + 25 درصد لوبیا چشم بلبلی، 25 درصد ارزن معمولی + 75 درصد لوبیا چشم بلبلی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که نسبت برابری زمین در همه تیمارهای مخلوط بزرگتر از واحد بود، که نشان دهنده برتری کشت مخلوط نسبت به کشت خالص لوبیا چشم بلبلی و ارزن بود. بالاترین نسبت برابری زمین در تیمار 75 درصد لوبیا چشم بلبلی + 25 درصد ارزن معمولی حاصل گردید. از لحاظ آماری سیستم های کاشت بر ارتفاع بوته، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، نسبت برابری زمین، وزن مخصوص ظاهری، کربن آلی خاک و نیتروژن خاک معنی دار بود. ولی سیستم های خاک ورزی بر تیمارهای مورد مطالعه اثر معنی داری نداشت. بیشترین وزن مخصوص ظاهری خاک در سیستم بدون خاک ورزی و کمترین در شخم مرسوم بدست آمد و بیشترین کربن و نیتروژن در سیستم بدون شخم حاصل شد. نتایج نشان داد که استفاده از لگوم در مخلوط باعث افزایش بهبود عناصر غذایی خاک (کربن آلی و نیتروژن خاک) بعد از برداشت گردید. نتایج این تحقیق اهمیت لگوم ها در نگهداری کیفیت و حفظ حاصلخیزی خاک را تأیید نمود. بطور کلی در این تحقیق کشت مخلوط نسبت به کشت خالص لوبیا چشم بلبلی و ارزن معمولی برتری نشان داد.