چکیده : بررسی مفهوم تعهد و شناخت ابعاد و زوایای آن در چارچوب نظریه التزام یا نظریه هنرِ متعهد و آراء نظری شریعتی ( 1356 - 1312 ) متفکر معاصر در باب تعهد اجتماعی هنر و نوع نگرش فرانسیسکو گویا ( 1746 - 1828 ) به عنوان نقاش نیمه اول قرن نوزدهم به آن ، درعصری که مصادف است با حمله ارتش فرانسه ، تغییرات حکومتی اسپانیا و واکنش و مقاومت مردم ، اساسی ترین بخش این نوشتار را شکل می دهد . تحقیق حاضر نقش متقابل هنرمند و جامعه را در مجموعه فجایع جنگ از دیدگاهی اجتماعی مورد مطالعه قرار می دهد . این نوشتار روند شکل گیری فجایع جنگ با محوریت ادای تعهد هنرمند به جامعه را مورد بررسی قرار داده است . شیوه عمل گویا در ترسیم صریح خطوط ، شخصیت پردازی دقیق و هوشمندانه و همدردی وی با همنوع خویش ، جهشی بی سابقه در حوز? هنر اجتماعی به حساب می آید . تحلیل فجایع جنگ ، تأملی است بر نوع دیدگاه هنرمند در جامعه ای که نقادانه آن را می کاود . بر این اساس ، چگونگی نمود شاخص های نگرش ملتزم در رابطه با مفهوم تعهد که منطبق بر نقادی و آگاهی هنرمند است ، بررسی می شود و با تحلیل و پاسخ گویی به چنین پرسش هایی در نهایت می توان گفت : خلق این اثر ، شکلی بارز از روندی است که خالق ، خود در مقام مخلوق فرآیندی چون واقعیت جنگ و تعهد به انسان قرار می گیرد . گویا در این مجموعه ، زوایای مجهول اعمال انسان را در بستری به نام جنگ جستجو می کند و آن را با زبان بصری شرح می دهد .