نام پژوهشگر: عطاالله بیگدلی

عنوان پیشنهاده پایان نامه: تفاوت مبانی نظریه تعهدات در دو نظام رومی- ژرمنی و فقه امامیه و آثار آن در حقوق قراردادهای ایران و فرانسه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده حقوق 1393
  عطاالله بیگدلی   مصطفی محقق داماد

بخش تعهدات قانون مدنی ایران، از قدیمی ترین تجربه های تقنینی نظام حقوقی ایران است که در دکترین ایران هماره به مثابه یک متن قابل توجه و منسجم مورد شناسائی و توجه بوده است. یکی از مبانی مهم تدوین کنندگان این قانون امکان جمع نمودن احکام دو نظام فقهی و حقوق فرانسه در متنی واحد بوده است. این رساله در ابتدا سعی نموده است با نگاهی تاریخی - تحلیلی به اصیل ترین آثار، معنائی تئوری obligation را در حقوق غربی روشن سازد که دائر مدار اصالت تعهد و عهدی دیدن تمامی عقود، رابطه شخصی دو شخص و دین محور است و مفهوم ملکیت را به صعوبت فهم می نماید. این نظریه مبتنی بر نگاه سوبژکتیویستی و اومانیستی است. در مقابل مدعی است فقه امامیه دارای روی کرد خاصی به تعهدات و عقود است که آن را نظریه عقد نامیدهایم و دائر مدار نگاه اصالت تملیک و تملیکی دیدن غالب عقود است و حتی عقود عهدی نیز با ادبیات و واژگان تملیکی(مالکیت ذمی و...) موجه می شوند. این نظریه مبتنی بر عبد دیدن انسان و مالک دانستن مطلق باری تعالی است. در بخش سوم به تحلیل مواد قانون مدنی ایران(183 تا 300) در پرتو این دو نظریه پرداختهایم و نشان دادهایم در تمامی ابواب این بخش این دو تئوری نتوانسته اند به صورت معقولی در کنار هم جای گیرند و لذا مفاهیم و احکام قانون مدنی ایران، نامنظم و نامتجانس و مبهم هستند و قانون مدنی ایران مملو از تناقضات و تعارضات و نقاط بحران خیز است. تحلیل این رساله آن است که دلیل این بحرانهای معنائی و حُکمی تعارض نظریه عقود و تئوری obligation که در بنیادهای خود و در احکام و آثار با یکدیگر قابل جمع نیستند میباشد، به عبارتی بحران ناشی از جمع دو عالَم فقهی و غربی در متنی واحد است لذا برای معقول و کارآمد شدن قانون مدنی به ناچار یکی از این دو نظریه باید مبنا قرارگرفته و باقی مواد اصلاح و حذف شود.