انسان ها در هر کجای جهان و در هر دوره و فرهنگی که زندگی می کنند به حکم انسان بودن دارای استعداد های مشترک و گوهر وجودی واحدی هستند. شباهت های ناشی از اشتراک گوهر انسانی مخصوصا در عرفان به صورت مکرر دیده می شود، ممکن است دو نفر دقیقا یک مسیر را پیموده باشند و هر دو به مقصد نهایی رسیده باشند اما راه و مسیر خود را با اصطلاحات متفاوتی بیان کنند و این است که ما به نظام عرفانی معتقدیم، چنان چه میان جلال الدین محمد مولوی عارف ایرانی و کارل گوستاو یونگ روان شناس سوییسی درباره ی سیر کمال جویی انسان شباهت های بسیاری وجود دارد. مولانا، با نگاهی حیرت زا به انسان توانست گام هایی تا رسیدن به انسان کامل را ناباورانه بردارد و الگویی شود که نام، آثار و اشعارش، قرن هاست آتش به خرمن سوختگان عالم می زند و یونگ، در روزگار قحطی انسان از فردیت و "خود شدن " سخن می گوید و بر این باور است که انسان تا به خود حقیقی خود دست نیابد از روان نژندی نجات نمی یابد. در این پژوهش برآنیم تا ضمن مروری اجمالی بر مهم ترین نظریات دنیای غرب و شرق در مورد انسان آرمانی یا به تعبیر عرفانی آن انسان کامل، تفاوت اندیشه های انسان شناختی یونگ را با سایر نظریات فلسفی غرب مدرن نشان دهیم و دریابیم که سیر فردیت یونگ و هدف آن که انسان فردیت یافته است چه شباهت ها و هم سویی هایی با عرفان شرق و مخصوصا اندیشه های جلال الدین محمد مولوی در مورد انسان کامل دارد.

اندیشه ها و حکمت های ملت های مختلف، نتیجه ی تجربه های تلخ و شیرین، عصاره ی رهنمودهای خردمندان و باریک بینان هر قوم است. ادبیات تطبیقی، راهی است برای پی بردن به نقاط وحدت اندیشه ی بشری که گاه به صورت تعالیم اخلاقی جلوه گر گشته است. آثار مثبت این نوع پژوهش ها، نزدیک شدن فرهنگ بشری به یکدیگر و کاهش تفرقه و اختلافات بین ملت هاست. در این پژوهش با جستجو در گلستان سعدی و تعدادی از عناوین مجموعه مقالات بیکن، مضامینی همچون عشق، حقیقت، خشم، انتقام، جوانی، تأهل و تجرد، سفر، تندرستی، مطالعه، هزینه، سخنوری، هواداران، پادشاهی و مرگ که هر دو اندیشمند به آن پرداخته اند، مورد بررسی قرار گرفت؛ اندرزهای حکیمانه ی ایشان که با نگرشی واقع بین و گاه مصلحت اندیش بیان گردیده است و می تواند زندگی فردی و اجتماعی انسان را تحت تأثیر قرار داده، به سعادت رهنمون شود، استخراج شد و تفاوت ها و شباهت ها به شکلی مستند بیان گردید.