نام پژوهشگر: سمیه امینی زاده بزنجانی

بررسی ژنتیکی، شاخص های گزینشی و qtlهای کنترل کننده تحمل به خشکی در گندم نان triticum aestivum l.))
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده کشاورزی 1393
  سمیه امینی زاده بزنجانی   روح اله عبدالشاهی

خشکی وسیع ترین مشکل جهان است که به طور جدی بر عملکرد و کیفیت غلات اثر می گذارد. غلات جز پرمصرف ترین مواد غذایی بشر هستند و گندم غذای اصلی بیش از 35 درصد از جمعیت جهان است بنابراین دست یابی به معیار هایی برای انتخاب در جهت بهبود عملکرد این گیاه بسیار حائز اهمیت است. به منظور بررسی ژنتیکی و مطالعه نشانگرهای مرتبط با تحمل به خشکی 96 خانواده f3 حاصل از تلاقی روشن×کویر به همراه والدین در قالب طرح لاتیس دوگانه کشت شدند. در توارث کلیه صفات اثرات افزایشی، غالبیت و اپیستازی نقش داشتند. همچنین درجه غالبیت در اکثر صفات بیشتر از یک بود که می تواند نشان دهنده اهمیت بیش تر جزء غالبیت در کنترل ژنتیکی این صفات باشد. لذا پیشنهاد می شود گزینش تا نسل های دیرتر یعنی تا دسترسی به سطح بالایی از تثبیت ژنی به تأخیر بیافتد. مقدار وراثت پذیری عمومی و خصوصی به ترتیب از 97/0-67/0 و 96/0-37/0 متغییر بود. در مقایسه ی شاخص های گزینش، شاخص های اسمیت- هیزل 1 و پسک- بیکر بازده بالاتری نسبت به اسمیت- هیزل 2 داشتند. پاسخ های مستقیم وهمبسته نشان داد که انتخاب ژنوتیپ ها براساس وزن خشک سنبله وطول ریشک باعث گزینش ژنوتیپ های پرمحصول تر می شود و همچنین همبستگی ژنتیکی معنی دار صفات با عملکرد و وراثت پذیری، مهم ترین اجزای کارای یک شاخص می باشند. در این پژوهش در مجموع 29qtl برای صفات مورد بررسی شناسایی شد. بیش ترین qtlهای شناسایی شده بر روی کروموزوم 2a قرار داشتند. نشانگر xwmc515 که بر روی ژنوم 2a قرار دارد نسبت به دیگر نشانگرها با تعداد بیشتری از صفات در ارتباط بودکه نشان دهنده اهمیت زیاد این ژنوم در تحمل به خشکی در گندم است.