نام پژوهشگر: شهرام ابراهیمی شادمان

حرفه های جنایی و اثر بخشی پاسخهای کیفری در آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1389
  شهرام ابراهیمی شادمان   محمد فرجیها

چکیده: بیشترین نرخ شروع به ارتکاب جرم و استمرار آن را باید در میان بزهکارانی جستجو کرد که بزهکاری خود را از زمان کودکی آغاز و وارد فرایند حرفه های جنایی شده اند. بررسی علل شروع جرم در سنین کودکی و رابطه ی آن با سایر ابعاد حرفه های جنایی دارای اهمیت ویژه و ممتازی است چرا که زمان شروع بزهکاری مهم ترین معیار برای شناخت استمرار یا توقف حرفه ی جنایی محسوب می گردد. سیر تحول بزهکاری و استمرار یا توقف حرفه ی جنایی نیز متاثر از متغیرهایی چون سیاست های جنایی تقنینی، قضایی و پلیسی شامل ضمانت اجراهای کیفری، سیاست های ناظر بر اجرای مجازات سلب کننده ی آزادی، تجربه ی ارتباط رسمی با پلیس، شیوه های سنتی برخورد با متهمین در دادسرا و دادگاه، سابقه ی بزهکاری و بازداشت و تاثیر آن بر پاسخ های کیفری و همچنین عوامل دیگری نظیر بیکاری، فقر اقتصادی و آموزشی، سن آغاز بزهکاری، جنس و ... می باشد. برای مقابله با شروعِ جرم و جلوگیری از آغاز چرخه ی حرفه های جنایی و به تَبَع آن کثرت، شدت، وخامت و استمرار جرایم، حقوق دانان؛ قانون گذاران؛ جرم شناسان و سایر اندیشمندان؛ تدابیر خاصی اندیشیده اند. صدور احکام نامعین از نظر زمانی، فردی کردن کیفرها، افزایش اختیارات قضات در تصمیم گیری قضایی، استفاده بیش از پیش از احکامی چون آزادی مشروط، تعلیق مراقبتی، تشکیل پلیس پیشگیری و پلیس اجتماع محور، محصول چنین اندیشه هایی است. با این همه، هنوز پاسخ های کیفری نتوانسته اند اثربخشی قابل توجهی برحرفه های جنایی داشته و موجبات توقف چرخه ی آن را فراهم آورند. به همین دلیل بازگشت بزهکاران به رفتار مجرمانه و شدت و کثرت جرایم ارتکابی و بر هم خوردن نظم و امنیت اجتماعی همچنان امری مستمر و پایدار است. عدم توسل به محکومیت و محرومیت اطفال از آزادی جز به عنوان آخرین راه چاره و برای کوتاهترین مدت ممکن، اعطای مجوز حداقلی از اِعمال صلاحیت ها به منظور قضازدایی مبتنی بر عدالت ترمیمی توسط پلیس و جلوگیری از ارجاع کلیه ی مسایل به مراجع رسمی و قضایی، سرمایه گذاری و تغییر رویکرد قانون گذار کیفری و مدیریت نهاد عدالت کیفری به منظور مقابله با مشکلات اجتماعی که چون سدی در مقابل اصلاح و بازپذیری مجرمان قرار گرفته ، اجتناب از محکومیت های ناشی از موارد نقض حقوق متهمین و معتبر نشناختن ادله ای که از این رهگذر به دست آمده، می تواند چرخه ی مستمر جرم و زندان را متوقف و تلاش های بزهکاران را برای بازپذیری و بازگشت به جامعه مفید فایده نماید. کلمات کلیدی: حرفه های جنایی، مجرمین حرفه ای، سیر تحول بزهکاری، قضازدایی، پلیس پیشگیری