نام پژوهشگر: علی صفی شلمزاری

ادیان در نگاه المیزان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1393
  علی صفی شلمزاری   عباس اشرفی

دین تأمین کننده سعادت دنیوی و اخروی انسان است و ادیان داعیه دار تأمین این سعادت برای انسان می باشند. عالمان ادیان نیز انسان را به دینی که خود معتقدند دعوت می کنند. از طرف دیگر و با تهاجم پیروان سایر ادیان به اعتقادات جامعه اسلامی، اندیشمندان مسلمان باید معرفتی را نسبت به سایر ادیان در جامعه اسلامی نهادینه کنند که این معرفتِ همراهِ شخص حافظ اعتقادات او در مواجهه با تبلیغات سایر ادیان باشد. لذا شناخت سایر ادیان امری لازم به نظر می رسد. معتبر ترین و مهم ترین منبأ شناخت برای دین داران ، کتب مقدس می باشد و قرآن برای مسلمانان سند اصلی و تام به شمار می رود. از آنجا که بهترین روش فهم قرآن، تفسیر قرآن به قرآن می باشد و تفسیر المیزان بهترین نمونه اجرا شده آن می باشد لذا با موضوع ادیان در نگاه المیزان، به استخراج دیدگاه علامه طباطبایی (ره) در خصوص ادیان و شناساندن دیدگاه شیعی در این خصوص به جامعه علمی کشور و ایجاد زیر ساخت برای سیاست گذاری و برنامه ریزی در حوزه ادیان و مذاهب مصرّح در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می پردازیم. یافته های تحقیق:علامه (ره) معتقد به ادیان نیستند بلکه ایشان دین واحد الهی و شرایع پنج گانه الهی که هر کدام وظیفه تبیین بخشی از دین واحد الهی را بر عهده داشتند را مطرح می کند. نتیجه گیری:شرایع الهی و ادیان دارای نکات اشتراک و افتراق می باشند. نکات اشتراک ذیل دو عنوان معارف و احکام دسته بندی می شوند. افتراق شرایع نیز در نوع عبادت است چون عبادت امت های گذشته به امت دیگر منتقل نمی شد و افتراق ادیان در اعتقاد به فرزندی خدا، تثلیث، کشته شدن عیسی (ع) و تفدیه می باشد. اگر دین را مستند به وحی الهی بدانیم، ورود به مبحث ادیان نخواهیم داشت. چون فقط یک دین واحد الهی تشریع شده است که از ابتدای تشریع رو به کمال داشت. اما اگر استناد به وحی الهی را از دین بگیریم وارد مبحث ادیان می شویم. ادیان هرچند در ابتدای شروع مستند به وحی الهی و دربرگیرنده بعضی معارف الهیه بوده اند، اما در ادامه حیاتشان و با خروجشان از سیر تکاملی دین توسط علمای شرایع و با کتمان معارف، تحریف معارف و ورود معارف و اعتقادات باطل، دیگر مستند به وحی الهی نخواهند بود. لذا دین و ادیان را می توان به دین واحد الهی(اسلام)، ادیان تحریف شده الهی(یهودیت، مسیحیت، مجوسیت و صابئیت) و ادیان غیر الهی(وثنیت) تقسیم بندی نمود. صلاح و سعادت زندگی دنیوی، وسیله تربیت مردم، سعادت حقیقی انسان، کمال اخروی و زندگی دائمی، کارکردهای دین در نگاه المیزان می باشند.