نام پژوهشگر: سید محمد جعفری نیا

خوانش فوکویی و نوتاریخی دو نمایشنامه اولینا گلنگری گلن راس اثر دیوید ممت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  سید محمد جعفری نیا   محمود دارم

در بین نمایشنامه نویسان، فیلمنامه نویسان، و کارگردانان معاصر دنیا و به خصوص آمریکا، نام دیوید ممت بی تردید در زمره بهترین و مشهورترین آنان قرار میگیرد. این تحقیق به تحلیل و بررسی دو نمایشنامه گلنگری گلن راس و اولینا می پردازد. اسلوب و رویکرد ادبی به کارگرفته شده در این تحقیق، تاریخ گرایی نوین و تمرکز بر تئوری های میشل فوکو می باشد و پس از ارایه ی نظریات و اصول کلیدی مطرح شده در این رویکرد، به مطالعه، بررسی، و تفسیر این دو اثر پرداخته شده است. در تحلیل مباحث درونی این نمایشنامه ها در این تحقیق، موارد زیر به تفصیل شرح داده می شوند. جایگاه جنسیت و ریشه یابی مفهوم آن، بررسی دلایل عدم حضور زن در گلنگری گلن راس، تحلیل ارتباط مستقیم قدرت و جنسیت و چگونگی آشکار شدن این ارتباط در درگیری ها و کنش و واکنشهای اجتماعی و شغلی شرح داده می شوند. نقش قدرت و گفتمان غالبی که در اختیار صاحبان قدرت در هر نهاد قرار دارد نیز در این تحقیق تشریح می گردد. اکثر چالش های درونی در این نمایشنامه ها جهت تضعیف، حذف، و یا بازیابی قدرت، که در گفتمان رایج همان رجولیت و مردی است، صورت می گیرد. در گلنگری گلن راس، ممت با کاربردهای زبانی اشاره به نوعی تعرض جنسی و حمله مردان به مردان و بردگی مردان دارد که راهی برای حذف رجولیت در یک فرد مذکر، کسب قدرت و غالب شدن بر فرد دیگر، و حذف قدرت یک فرد به وسیله ی تحقیر و توهین به اوست. در اولینا، مساله ی تجاوز جنسی مطرح می شود که خود ابزاری است برای حذف قدرت یک زن که صاحب قدرت است. در این تحقیق نه تنها این موضوع از منظر خشونت و کاربرد آن در این دو اثر به تفصیل مورد بحث قرار می گیرد، بلکه با ارائه ی تعریف سنتی هویت و تفاوت آن در تاریخ گرایی نوین، به ریشه یابی این موضوع می پردازیم. همچنین نشان داده می شود که چگونه مقاومت در برابر قدرت صورت می گیرد و باعث چرخش قدرت و ایجاد شبکه ی قدرت می شود. چرخش قدرت و برعکس شدن نقش ها از نکات بسیار مهم و درخور توجه در اولینا است. شکست گفتمان های بزرگی چون رویای آمریکایی، فمینیسم، مردسالاری، کاپیتالیسم، گفتمان رایج انسان خودساخته، گفتمان رایج آکادمی ها و مراکز تحصیلی نیز از جمله موضوعات دیگر مورد بحث در این تحقیق می باشد. و در آخر، به تشریح کاربرد و نحوه ی استفاده ی دیوید ممت از زبان به عنوان ابزاری جهت بسط و نمایش هنرمندانه ی موارد مذکور می پردازیم. اما چیزی که در پایان تحقیق هم در گلنگری گلن راس و هم در اولینا بسیار چشمگیر و قابل تامل به نظر می رسد این است که چگونه آزادی های شخصی و در نتیجه هویت شخصیت ها فدای خدمت به نهادها و نظام های پرقدرت سیاسی و اجتماعی می شود.