نام پژوهشگر: مینا شاهرخی شهرکی

نقش بختیاری ها از پایان صفویه تا قدرت یابی کریم خان زند
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - پژوهشکده ادبیات 1393
  مینا شاهرخی شهرکی   جهانبخش ثواقب

ایل بختیاری از دوره ی صفویه و پس از آن همواره نقش مهمّی در تحوّلات تاریخی ایران ایفا نموده است. اوضاع سیاسی آشفته ی پایان صفویه فرصتی را برای ایل بختیاری فراهم کرد تا با حضور در عرصه ی حوادث به تکاپوهایی در زورآزمایی قدرت دست برنند. ایل بختیاری در زمان حکومت نادر شاه افشار نقش فعّالی در تحولات سیاسی موجود داشتند، امّا با سیاست تند و خشنی که نادر در برابر آن ها در پیش گرفته بود نتوانستند کاری از پیش برند و ناگزیر به فرمانبرداری در برابر نادر شدند. پس از مرگ نادر طوایف بختیاری که در جا به جایی ایلی نادر به خراسان کوچ داده شده بودند به خاستگاه اصلی خود بازگشته و به سرکردگی روسای خود، علی مردان خان و ابوالفتح خان بختیاری تلاش کردند تا سلطنت را از افشار به بختیاری منتقل کنند، امّا در این مبارزه نهایتاً خوانین بختیاری از گردونه ی قدرت حذف و زورآزمایی ایل بختیاری برای رسیدن به حکومت ناکام ماند. در این میان کریم خان زند با غلبه بر بختیاری-ها و سایر رقبا دولت زندیه را با مرکزیّت شیراز تأسیس کرد. در این رساله با تأکید بر این فرضیه که خوانین بختیاری در آرایش قدرت پس از مرگ نادر یکی از نیروهای اصلی در کشمکش ها و تنازعات داخلی بودند به تحلیل تکاپوهای ایل بختیاری با محوریّت علی مردان خان برای تصاحب تاج و تخت و دست یابی به قدرت و سلطنت در ایران پایان صفویه تا قدرت یابی کریم خان زند پرداخته شده است.