نام پژوهشگر: سمیه دژم

بررسی تاثیر آموزش با استفاده از مولتی مدیای طراحی شده ی تئوری محور به منظور ارتقاء رفتارهای پیشگیری کننده از سرطان پستان در زنان بالای 35 سال
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی اراک - دانشکده بهداشت 1393
  سمیه دژم   نسرین روزبهانی

زمینه و هدف: با توجه به شیوع بالای سرطان پستان در زنان ایرانی و عدم استقبال آنان از ماموگرافی غربالگری، طراحی برنامه های آموزشی بر اساس مهم ترین سازه های پیش بینی کننده رفتار ماموگرافی، می تواند امکان ارتقاء این رفتار را در زنان بالای 35 سال مهیا سازد. لذا تیم تحقیق بر آن شدند تا با طراحی و اجرای یک برنامه آموزشی تئوری/ مدل محور، تاثیر آن را بر افزایش انجام رفتارهای پیشگیری کننده از سرطان پستان در این جمعیت خاص بررسی نمایند. روش تحقیق: این مطالعه در دو مرحله انجام شد. در مطالعه مقطعی، سازه های مدل اعتقاد بهداشتی و تئوری رفتار برنامه ریزی شده در 300 خانم بالای 35 سال، جهت برازش مدل پیشگویی کننده رفتار ماموگرافی مورد بررسی قرار گرفتند. سپس بر اساس مدل برازش یافته، مولتی مدیای خودآموز ارتقاء رفتارهای پیشگیری کننده از سرطان پستان، در 7 جلسه آموزشی طراحی شد. در مطالعه کارآزمایی بالینی، مداخله آموزشی بوسیله مولتی مدیا در 60 خانم بالای 35 سال انجام و با گروه شاهد مقایسه شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تی مستقل و در مواردی از آزمون ناپارامتری من ویتنی و برای ارزیابی متغیرهای کیفی نیز از مربع کای استفاده گردید. ارزیابی های پیگیری در 3 و 6 ماه بعد از مداخله انجام گردید. یافته ها: در مطالعه مقطعی، مدل برازش یافته 38 درصد واریانس رفتار ماموگرافی را تبیین نمود و سازه های موانع درک شده، خودکارآمدی و هنجارهای ذهنی به ترتیب موثرترین سازه های پیشگویی کننده قصد رفتار ماموگرافی، و سازه های قصد و موانع پیشگویی کننده مستقیم رفتار ماموگرافی بودند. نتایج مطالعه مداخله ای نشان داد که 3 ماه بعد از مداخله، قصد انجام ماموگرافی، در گروه مداخله 100% و در گروه شاهد 46% افزایش داشت(001/0 > p). سه ماه بعد از مداخله، عملکرد دو گروه از نظر آماری تفاوت معناداری نداشت ولی شش ماه بعد، 48% افراد گروه مداخله و12% افرادگروه شاهد ماموگرافی انجام دادند(001/0 > p). نتیجه گیری: مولتی مدیای خودآموز ارتقاء دهنده رفتارهای پیشگیری کننده از سرطان پستان طراحی شده بر اساس مدل برازش یافته، در ارتقاء رفتار ماموگرافی خانم های بالای 35 سال موثر بود.