چکیده فارسی: مقدمه :مایکو باکتریوم توبرکلوزیس عامل بیماری سل ، بعنوان دومین عامل مرگ و میر در بین عوامل عفونی در دنیا مطرح می باشد. سل مقاوم به چند دارو بعنوان یک مشکل بزرگ در کنترل بیماری سل در کشورهای مختلف محسوب می شود. ایزونیازید و ریفامپین از اصلی ترین و مهمترین داروهای خط اول درمان سل می باشند، که مقاومت به آنها بصورت فزاینده ای گزارش می شود.درمطالعه حاضر انواع روشهای مولکولی جهت تشخیص سریع سویه های کلینیکی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس مقاوم به ایزونیازید و ریفامپین (mdr) طراحی و با نتایج کشت مورد مقایسه قرار گرفت. روش کار: در این مطالعه 60 سویه کلینیکی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، که با روش تعیین حساسیت دارویی (dst) حساسیت و مقاومت به ایزونیازید و ریفامپین در آنها اثبات شده ، استفاده گردید. از سه روش مولکولی sequencing ،pcr-rflp و mas-pcr جهت تعیین موتاسیونهای مرتبط با مقاومت در کدونهای katg315 ، rpob516 ، rpob526 و rpob531 استفاده شد. بدین منظور با کمک پرایمر های اختصاصی که قادر به تشخیص موتاسیون در این کدونها بودند ، روش آلل اسپسفیک طراحی گردید. در روش pcr-rflp از آنزیمهای اختصاصی جهت برش آنزیمی محصول pcr استفاده شد، عدم برش توسط آنزیم بعنوان رخداد موتاسیون در نظر گرفته شد. نتایج: نتایج روش سکوئنس بعنوان استاندارد طلایی روشهای مولکولی مشخص نمود که mas-pcr و pcr-rflp بخوبی قادر به تشخیص موتاسیون در کدونهای مرتبط با مقاومت در سویه های مقاوم فنوتیپی می باشند. هیچکدام از سویه های حساس دارای موتاسیون در کدونهای مورد مطالعه نبودند. 66/76% سویه های مقاوم به ایزونیازید واجد موتاسیون در کدون katg315 و 33/93% سویه های مقاوم به ریفامپین ، واجد موتاسیون در سه کدون اصلی عامل مقاومت بودند. بحث و نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضرنشان می دهد که روشهای pcr-rflp و mas-pcr طراحی شده می توانند به عنوان روش ها ی ساده و سریع برای تعیین حساسیت و مقاومت به ایزونیازید و ریفامپین درسویه های مایکوباکتریوم توبرکلوزیس مورد استفاده قرار گیرند . پیشنهاد می شود جهت کاهش ریسک خطا ، با توجه به ساده و کم هزینه بودن بصورت همزمان از هر دو تست برای تشخیص مقاومت به ایزونیازید و ریفامپین استفاده شود.