نام پژوهشگر: صابر احمدزاده

بررسی سبکی و محتوایی دیوان سیّدای نسفی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  صابر احمدزاده   کرمعلی قدمیاری

میرعابد متخلص به سیّدا در نَسَف یا کرشی (قرشی) کنونی از توابع بخارا زاده شد و در شهر بخارا پرورش یافت. عبدالغنی میرزایف با مراجعه به منابع مختلف بر این نظر است که سیدا در اواخر نیمه نخست سده هفدهم میلادی چشم به جهان گشوده است. ملیحای سمرقندی تذکره نویس معاصر سیدا، او را در سال ???? دیده و از نوشته های وی می توان تخمین زد که سیدا در آن هنگام، سی و هفت یا سی و هشت ساله بوده و احتمالاً بین سالهای ????-???? متولد شده است. وی از دوران کودکی به ادبیات و خصوصاً شعر علاقه نشان داده، پیوسته به مطالعه نوشته ها و سروده های گذشتگان و معاصران خود می پرداخته است. در روزگار وی اشعار صائب تبریزی به ماوراءالنهر راه یافته و شعرای آن دیار با وی و سروده هایش آشنا بوده اند. بدین جهت سیدا تحت تأثیر کلام صائب قرار گرفته، غزلیاتی از او را در مخمسات خود تضمین کرد. چون سیدا به ظرافت سخن و نوپردازی تمایل داشت، اشعار نمایندگان سبک هندی با طبع و ذوق او موافق افتاد و این سبک را پذیرفت و همچنان که در اشعار وی نمایان است، به خوبی از عهده شعرگویی به این سبک برآمده است. با این حال سیدا خیال پردازی و مغلق گویی و ذوق آزمایی را تنها هدفش قرار نداد؛ بلکه او در سروده هایش متوجه اوضاع اجتماعی بود؛ از این رو نماینده کامل شعر اصنافی به شمار می رود. نگارنده در این پژوهش سعی دارد به بررسی وزن های اشعار، سبک و مضمون های شعری سیدای نسفی و تأثیر کلام صائب در اشعار وی بپردازد و جایگاه این شاعرخوش مشرب تاجیک را که به سنّت-های ادبی و مضامین زیبا احاطه دارد و در قالبهای شعری، از مهارت و استادی خاصی برخوردار بوده، اغلب بحور شعری و وزن هاب مختلف آنها را دست مایه خویش ساخته است، برای اهل ادب و ادبیات باز نماید.