نام پژوهشگر: محمدجواد زارعی

تحلیل ساختار شکنانه ی برخی از داستان های ادبیات فارسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اراک - پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی 1393
  محمدجواد زارعی   محمدرضا عمران پور

چکیده شالوده شکنی یکی از نظریه های نقد ادبی است که در اواخر دهه ی 1960 میلادی شکل گرفت . این نظریه با اعتقاد به نشانه شناسی سندروس و سوسور مبنی بر این که یک واژه با توجه به شرایط مکانی و زمانی و همچنین بافت متن معنای متفاوتی را می تواند داشته باشد . در مقابل این اعتقاد ساخت گرایان که یک دال همیشه به مدلول مشخص، رهنمون می شود ایستادگی کرد . پساساخت گرایان پا را از این هم فراتر گذاشتند و توجه خود را از مولف به سمت خواننده و متن سوق دادند . تعین ناپذیری نشانه ها و قراردادی و اختیاری بودن ارتباط دال و مدلول از بنیان های نظریه ی شالوده شکنی است . شالوده شکنان با یافتن تقابل های دوجزئی که تلاش می کنند معنای متن را ثابت کنند و فرآیند تولید معنای اضافی را متوقف کنند آنها را دگرگون کرده و به اصطلاح ، واسازی می کنند . عنوان پایان نامه ی حاضر « بررسی شالوده شکنانه » برخی از داستان های معاصر است . که با توجه به آراء رولان بارت و ژاک دریدا به بررسی ساختار شکنانه ی هفت داستان از ادبیات معاصر پرداخته است . پنج داستان از داستان های صادق هدایت ( آبجی خانم ، اسیر فرانسوی ، مرده خورها ، داش آکل ، سگ ولگرد ) است . و دو داستان ( پرنده فقط یک پرنده بود و دهلیز ) از هوشنگ گلشیری مورد بررسی قرار گرفته است . تا قابلیت های زبان فارسی برای آزموده شدن توسط این نظریه نشان داده شود. نتایج به دست آمده نشان داد که داستان های کوتاه بررسی شده ، قابلیت بررسی شدن توسط این نظریه را دارا هستند . همچنین دریافتیم که متن برای جلوگیری از تولید معنای اضافی ناچار از تقابل های دو جزئی استفاده می کند و روی برخی از نشانه های متن سرپوش می گذارد. این پژوهش به سه فصل تقسیم شده است . در فصل اول کلیات تحقیق بیان شده است.فصل دوم به سه بخش (کلیات نظریه، داستان هایی از صادق هدایت،داستان هایی از هوشنگ گلشیری) در فصل سوم نیز نتیجه گیری خود را از این پژوهش و انتقاد ها و پیشنهاد هایی درباره ی نظریه ی ساخت شکنی مطرح کردیم . کلید واژه : ساختار شکنی ، داستان کوتاه ، تقابل های دو جزئی