نام پژوهشگر: آمنه اسدابادی

بررسی تأثیر عوامل اقلیمی و انسانی بر افت سطح آب های زیرزمینی و پیامدهای آن بر افزایش هزینه های پمپاژ و انتشار گازهای گلخانه ای مطالعه موردی: دشت های بحرانی استان فارس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده کشاورزی 1393
  آمنه اسدابادی   علی مراد حسنلی

منابع آب زیرزمینی در مناطق خشک و نیمه خشک از جمله ایران یکی از مهمترین منابع آب مورد نیاز بخش های کشاورزی، شرب و صنعت می باشد که از اهمیت زیادی برخوردار است. حفر چاه های بی رویه ، پیدایش شیوه های سریع حفر چاه و پمپاژ بیش از ظرفیت پایدار سفره های زیرزمینی با پیدایش موتورهای نیرومند دیزلی و برقی موجب تخلیه بیش از تغذیه طبیعی در بسیاری از نقاط کشور شده است. پیامدهای آن موجب افزایش هزینه های پمپاژ، نشست زمین، کاهش کیفیت آب و بروز مشکلات کم آبی شده است. از مهم-ترین عوامل موثر بر افت و خیزهای تراز سطح آب زیرزمینی می توان به بارش، دما، خشکسالی ها و برداشت بی رویه از آبخوان ها اشاره کرد. در این پژوهش ، ابتدا تاثیر پارامترهای بارندگی، دما و خشکسالی با شاخص spi بر تغییرات سطح آب زیرزمینی بر پنج دشت در شمال، جنوب،غرب، شرق و مرکز استان سپس تاثیر بارندگی و خشکسالی با شاخص دمارتن بعنوان عوامل اقلیمی و میزان برداشت به عنوان عامل انساتی بر افت سطح آب زیرزمینی در 27 دشت استان بررسی شده است. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد افت سطح آب در 27 دشت استان بیشتر تحت تاثیر عامل اقلیمی بوده است تا عوامل انسانی. مبنای برآورد انرژی مورد نیاز و هزینه برق برای الکترپمپ¬ها و نفت و گاز برای موتور پمپ¬های دیزلی بر اساس میانگین سطح آب پیزومترهای هر دشت و دبی هر چاه نیز میانگین دبی هر دشت برای دو سال 83 و 88 در نظر گرفته شد. مقایسه هزینه-ها نشان داد که افت سطح آب زیرزمینی باعث افزایش هزینه و انتشار گاز گربنیک می شود و الکتروپمپ ها نسبت به موتور پمپ های دیزلی مقرون به صرفه ترند. برآورد میزان انتشار گاز کربنیک توسط موتور پمپ¬ها¬ نشان داد در دشت هایی که انتشار گاز کربنیک در سال 88 کمتر از سال 83 بوده، به دلیل کاهش کارکرد سالانه و یا کاهش دبی پمپاژ بوده است .