نام پژوهشگر: مجید خضری
مجید خضری پیمان فلسفی
با توجه به این که امروزه توسعه ی پایدار به عنوان رهیافت غالب توسعه مطرح است، پرداختن به این موضوع از اهمیت بالایی در مطالعات توسعه برخوردار می باشد. یکی از ضرورت های قطعی توسعه ی پایدار در هزاره سوم میلادی، مشارکت متوازن و هماهنگ بین سه رکن دولت، بخش خصوصی و جامعه مدنی در اداره جوامع و کشورهاست. از این رو، تحقیق حاضر با هدف کلی طراحی الگوی مشارکت بخش های دولتی، خصوصی، بهره برداران و تشکل ها جهت تحقق توسعه ی پایدار کشاورزی در بخش مرکزی شهرستان بویراحمد اجرا گردیده است. در این مطالعه از روش تحقیق کیفی و نظریه بنیادی استفاده شده است. متن مصاحبه های انجام شده براساس حدود 92 ساعت مصاحبه نیمه ساختارمند با 51 نفر از مطلعین کلیدی بخش کشاورزی منطقه مورد مطالعه که در تحقیق حاضر با توجه به ضرورت بهره مندی از نظرات مطلعان کلیدی از روش نمونه گیری هدفمند و از نوع گلوله برفی بهره جسته شد، با استفاده از روش کدگذاری باز در 183 طبقه (مفهوم) اولیه کدگذاری گردیدند. در ادامه روند کدگذاری، این مفاهیم در 54 گروه هم خانواده قرار گرفتند که کدگذاری نظری آن ها را به 21 طبقه محوری کاهش داد. طبقات محوری بسته به ماهیت شان درون یکی از چهار حوزه؛ بخش دولتی، بخش خصوصی، بهره برداران و تشکل ها (حلقه های واسط مشارکت) قرار گرفتند. طبقات محوری در هر چهار حوزه از تعدادی زیرطبقه تشکیل شده اند. در حوزه ها، زیرطبقه ها نقطه اصلی بین طبقات و تعامل های بین آن ها می باشند. روابط بین طبقات (تعامل طبقات در هر حوزه) ترسیم و تشریح و ماهیت تعامل های طبقات مورد بررسی و بحث قرار گرفت و در نهایت الگوی مشارکت بخش های دولتی، خصوصی، بهره برداران و تشکل ها جهت تحقق توسعه پایدار کشاورزی ترسیم گردید. این الگو در بردارند? مولفه های تأثیرگذار (از قبیل راهبرد مشارکت محور توسعه پایدار کشاورزی، خدمات کیفی بخش خصوصی، مشارکت محوری بهره برداران، محوریت سیستمی تشکل ها، تمرکززدایی و استفاده از قدرت های محلی)، بازدارنده ها (از قبیل تمرکزگرایی و حاکمیت روابط در بخش دولتی، موانع و محدودیت های اجرایی و سرمایه گذاری بخش خصوصی، فقر اقتصادی و فرهنگی بهره برداران و چالش های نهادی و قانونی تشکل های بخش کشاورزی) و نیز جایگاه و نقش بخش های دولتی، خصوصی، بهره برداران و تشکل ها در برقراری مشارکت متوازن و هماهنگ بوده است. همچنین در این الگو شبکه مشارکت محور نظارتی و بانک اطلاعاتی کشاورزی پیش بینی شده است. با توجه به یافته های تحقیق و مشکلات بخش کشاورزی پیشنهاد می گردد، شبکه مشارکت محور نظارتی و بانک اطلاعاتی کشاورزی راه اندازی شود. این شبکه می تواند علاوه بر تبادل اطلاعات و برقراری تعامل و مشارکت بین بخش ها و تشکل های کشاورزی، سبب توسعه و تقویت نظارت ها، مانع زمین خواری و تغییر کاربری غیراصولی زمین های کشاورزی، پیشگیری و مبارزه با تخلفات کشاورزی، استفاده بهینه از قابلیت های بخش کشاورزی، افزایش اثربخشی تسهیلات بانکی، نظارت بر اجرای دقیق قوانین و برنامه ها و اهداف مد نظر و فراهم کننده زمینه تحقق توسعه پایدار باشد. همچنین پیشنهاد می گردد، همان گونه که هر فعالیتی در سایر بخش ها منوط به اخذ مجوز قانونی می باشد، می بایستی کلیه ی فعالیت های بخش کشاورزی هم منوط به اخذ مجوز لازم باشد، چرا که ورود آزادانه به بخش کشاورزی تهدید جدی در تحقق توسعه پایدار کشاورزی محسوب می گردد. به منظور افزایش کارایی تشکل های بخش کشاورزی که از آن ها به عنوان حلقه های واسط مشارکت یاد می شود، لازم است جهت انسجام و افزایش کارایی در قالب سه تشکل علمی تخصصی، صنفی تولیدی و اقتصادی بازرگانی سازماندهی گردند.