مقدمه: مشکلات تنظیم هیجان می تواند باعث بروز اختلالات عمده در کودکان و نوجوانان شود. از آنجایی که بدتنظیمی هیجانی نقش عمده ای در مشکلات درون ریزی و برون ریزی شده ی کودکان و نوجوانان دارد، ازاین رو دوره نوجوانی فرصت مهم برای تغییرات در تجارب عاطفی، تنظیم هیجانی و همچنین افزایش آسیب‏های روانی و تغییرات فراگیر در روابط اجتماعی است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی آموزش مهارت های تنظیم هیجانی در بهبود کارکردهای اجرایی، راهبردهای تنظیم هیجان، طرح واره های هیجانی و نیم رخ خطر مصرف مواد در نوجوانان در معرض خطر است. روش: روش پژوهش از نوع آزمایشی است که از پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل استفاده شده است. 24 نوجوان دختر از مناطق پرخطر شهر تهران به شیوه انتخاب در دسترس به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش، برنامه‏ی آموزش مهارت‏های تنظیم هیجانی بر اساس مدل رفتاردرمانی دیالکتیک که از راهنمای درمان لینهان اقتباس شده بود را به مدت 8 جلسه‏ی گروهی دریافت کردند، درحالی که گروه کنترل تا پایان اجرای طرح هیچ گونه مداخله‏ای را دریافت نکردند. یافته ها: آموزش مهارت های تنظیم هیجانی باعث افزایش نمرات راهبردهای سازگارانه و کاهش نمرات راهبردهای ناسازگارانه تنظیم هیجانی شد. همچنین در متغیر کارکرد اجرایی باعث افزایش تعداد کوشش های صحیح و طبقات تکمیل شده نسبت به گروه کنترل شد. در مورد طرح واره های هیجانی نیز، باعث افزایش نمرات طرح واره های هیجانی سازگارانه و کاهش نمرات طرح واره های هیجانی ناسازگارانه شد. همچنین در کاهش نمرات نیم رخ خطر مصرف مواد نیز اثربخش بود. نتیجه گیری: آموزش مهارت های تنظیم هیجانی می تواند در تعدیل و اصلاح واکنش های هیجانی نوجوانان موثر باشد و همچنین بر فرایندهای شناختی درگیر نیز تأثیر بگذارد.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر طرحواره های هیجانی بر علائم اختلال استرس پس از سانحه بود. روش: شش بیمار مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و بعد از همتاسازی آن ها در متغیرهای سن و سطح تحصیلات بطور تصادفی در سه گروه درمان ترکیبی دارودرمانی و درمان مبتنی بر طرحواره های هیجانی، درمان ترکیبی دارودرمانی و درمان شناختی-رفتاری و گروه درمانی صرفا دارویی گماشته شدند. تمامی بیماران توسط پرسشنامه طرحواره های هیجانی لیهی (less)، پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان (cerq)، نسخه دوم پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه اضطراب بک و پرسشنامه تاثیر رویداد (ies) مورد ارزیابی قرار گرفتند. طرح پژوهش حاضر طرح تجربی تک آزمودنی با چند خط پایه بود از این روی داده های جمع آوری شده با استفاده از روش تحلیل اندازه اثر و میزان تغییرپذیری کوهن و نمایش در نمودارها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. علاوه بر این از معادله درصد بهبودی و بهبودی تشخیصی برای ارزیابی میزان بهبودی استفاده شد. نتایج: درمان مبتنی بر طرحواره هیجانی بیشترین اثربخشی را بر طرحواره های هیجانی و راهبردهای نظم جویی شناختی هیجان داشت. بیماران هر دو گروه ترکیبی cbtو est با دارو درمانی در نمرات طرحواره های هیجانی و علائم اختلال استرس پس از سانحه کاهش نشان دادند. هر دو گروه ترکیبی روان درمان با دارو درمانی بعد از اتمام درمان، بهبودی و کاهش علائم را دوره پیگیری حفظ کردند. اگرچه بیماران گروه صرفا دارویی بعد از اتمام درمان کاهش علائم را نشان دادند، اما نتوانسته-اند تا دوره پیگیری این روند را تداوم بخشند. بحث: درمان مبتنی بر طرحواره هیجانی می تواند طرحواره های هیجانی و راهبردهای تنظیم هیجانی را تعدیل کند و به موجب آن علائم اختلال استرس پس از سانحه را کاهش دهد. از این روی، لازم است متخصصان حوزه بهداشت روان به کاربرد این مدل در انواع دیگر آسیب های روانی توجه بیشتری داشته باشند.