نام پژوهشگر: ابوالفضل مجمونی هریس

تاثیر تنش آب، تنش شوری و سطوح نیتروژن بر کارایی مصرف آب در کلزای پائیزه در حوزه دریاچه ارومیه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده کشاورزی 1392
  مختار نشاطی راد   ابوالفضل مجمونی هریس

تولید دانه¬های روغنی در طی سال¬های اخیر در کشور به دلیل افزایش مصرف و نیز توجه به امر عدم واردات بیش از پیش اهمیت یافته است. دریاچه ارومیه به عنوان یکی از مهمترین منابع آبی و گردشگری کشور محسوب می¬گردد که به دلایل مختلف در حال خشک شدن می¬باشد. در این شرایط بحران آبی از یک طرف و افزایش غلظت شوری در منابع آب و خاک از طرف دیگر، بخش کشاورزی را با چالش¬های جدی روبرو ساخته است. هدف از این تحقیق بررسی اثرات توام تنش آب، شوری و سطوح کود نیتروژن بر کارآیی مصرف آب در کلزای پائیزه رقم اکاپی در حوزه دریاچه ارومیه می¬باشد. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح بلوک¬های کاملاً تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه، در سال زراعی 92-1391 طراحی و اجرا شد. تیمارهای آبیاری در سه سطح، شامل آبیاری تا حد ظرفیت زراعی، 75% و 50% ظرفیت زراعی اعمال گردید. تنش شوری در سه سطح به همراه آب آبیاری، شامل آبیاری بدون تنش شوری، آبیاری با آب 7 و 14 دسی زیمنس بر متر و همچنین مقادیر کود به ترتیب با مقادیر 60، 120 و 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار اعمال گردیدند. به عبارت دیگر هر کرت آزمایشی شامل ترکیبی از سه تیمار مذکور بصورت فاکتوریل بود. نتایج نشان داد تنش شوری به عنوان مهمترین فاکتور، اثر کاهنده¬ای روی کلیه صفات مورد بررسی و بهره¬وری آب داشت. نتایج نشان داد استفاده از کود نیتروژن می¬تواند اثرات کاهنده تنش شوری را تا حد زیادی جبران نماید. بیشترین عملکرد دانه و مقدار ماده خشک به ترتیب با 45/4 و 5/8 تن در هکتار در شرایط بدون تنش آب و شوری و نیز استفاده از حداکثر مقدار کود حاصل شد. در شرایط مشابه حداکثر کارآیی مصرف آب برای عملکرد دانه 78/0 کیلوگرم بر متر مکعب و برای مقدار ماده خشک 5/1 کیلوگرم بر متر مکعب بدست آمد. نتایج بدست آمده از تحلیل مسیر نشان داد افزایش تعداد غلاف در بوته و نیز تعداد دانه در غلاف، بیشترین تأثیر را روی عملکرد دانه دارد. همچنین تحلیل مسیر نشان داد با افزایش عملکرد دانه، کارآیی مصرف آب افزایش می¬یابد و همچنین رشد رویشی در شرایط تنش شوری، کارآیی مصرف آب را کاهش می¬دهد.