نام پژوهشگر: راضیه مهدیزاده

طبقه بندی گنبدهای نمکی معرف استان فارس و مکانیزم انتقال آب شور به آبخوانهای مجاور
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم 1391
  راضیه مهدیزاده   مهدی زارعی

استان فارس از قطب های مهم کشاورزی کشور محسوب می شود که به دلیل رخنمون تعداد زیادی گنبد نمکی در این استان، کیفیت آب آبخوان های مجاور گنبدهای نمکی در برخی نقاط استان کاهش یافته است. از این رو به منظور بررسی میزان و نحوه تاثیر این گنبدهای نمکی بر کیفیت آب آبخوانهای مجاور، مجموع 18 گنبد نمکی در محدوده لارستان، داراب و مناطق مرکزی استان مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور با استفاده از نقشه های زمین شناسی 1:250000 و 1:100000، تصاویر ماهواره ای و ایجاد ترکیب رنگی مناسب در این تصاویر با استفاده از نرم افزار envi، موقعیت جغرافیایی دقیق گنبدهای نمکی، وسعت گنبدها و بعضا وسعت آلودگی سطحی ایجاد شده توسط گنبدهای نمکی، شناسایی و بررسی گردید. همچنین با استفاده از داده های آماری مربوط به اندازه گیری سطح آب زیرزمینی، عمق آن و نیز داده های مربوط به کیفیت منابع آبی، نقشه های جهت جریان، هم عمق آب زیرزمینی، هم کلر، هم هدایت الکتریکی و تیپ آب برای هر گنبد با استفاده از نرم افزار gis تهیه شد. به منظور تکمیل مطالعات، بررسی های ژئومورفولوژیکی، هیدروژئولوژیکی، هیدرولوژیکی و زمین شناختی برای هر گنبد نمکی به طور مجزا انجام شد. با توجه به نتایج حاصله، گنبدهای تاثیرگذار که در دسته گنبدهای فعال، غیرفعال و تخریب شده قرار دارند، به صورت سطحی، زیرسطحی، نفوذغیرمستقیم و یا از طریق رسوبات فرسایش یافته گنبد، کیفیت آب آبخوان مجاور را کاهش می-دهند. کاهش کیفیت منابع آبی متاثر از گنبدهای نمکی متفاوت یکسان نبوده و تحت عواملی نظیر مرحله تکاملی گنبد نمکی، زمین شناسی منطقه، هیدروژئولوژی آبخوان های تحت تاثیر و عوامل انسانزاد متفاوت می باشد و به این ترتیب آبخوان های مجاور گنبدهای نمکی مورد مطالعه، درجات متفاوتی از شوری را نشان می دهند که به دنبال آن عوارض نمود یافته حاصل از کاهش کیفیت آب، در بخش های مختلف نیز متفاوت می باشد. بر طبق این یافته ها، مدل تاثیر گذاری گنبدهای نمکی بر کیفیت آبخوانهای مجاور آنها مشخص می شود که مدل شماتیک برخی از آنها تهیه شده است.