نام پژوهشگر: منیژه هاشمیان

نظام حقوقی تبلیغات تجاری خطاب به کودکان در تلویزیون
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده حقوق و علوم سیاسی 1392
  منیژه هاشمیان   باقر انصاری

الف) موضوع و طرح مسأله (اهمیت موضوع و هدف) اثرات تبلیغات تجاری بر جنبه های مختلف زندگی کودک، تاکنون موضوع مطالعات علوم مختلف از جمله روان شناسی و تغذیه قرار گرفته است. نتایج این مطالعات حاکی از اثرات منفی جدی به ویژه بر سلامت جسمی و روانی کودکان است. به همین دلیل، در اکثر جوامع برای حمایت از کودکان در برابر تبلیغات تجاری، راه حل های مختلفی ارائه شده است. یکی از این را ه حل ها نظام دهی یا تنظیم تبلیغات تجاری خطاب به کودکان است. هدف از این پایان نامه این است که نظام حقوقی مطلوب برای این گونه تبلیغات را شناسایی کرده و بدین طریق خلأ حقوقی موجود در این زمینه را پر کند. ب) مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب نظری و پرسش ها و فرضیه ها: این تحقیق در قالب سه بخش ارائه شده است. بخش اول به بررسی یافته های علم روان شناسی در حوزه تبلیغات تجاری و کودک اختصاص دارد. در بخش دوم شیوه های تنظیم تبلیغات تجاری خطاب به کودکان مطالعه شده اند. بخش سوم که مهم ترین بخش تحقیق است به ممنوعیت ها و محدودیت های کمی و کیفی تبلیغات خطاب به کودکان پرداخته است. سوال اصلی تحقیق این است که در یک نظام مطلوب تبلیغات خطاب به کودکان تابع چه رژیم حقوقی و بایدها و نبایدهایی هستند؟ فرضیه تحقیق عبارت است از اینکه در یک نظام مطلوب علاوه بر کمیت تبلیغات، کیفیت و محتوای آن ها نیز باید نظام دهی شود. به علاوه، با توجه به تأثیرات مخرب تبلیغ برخی محصولات ناسالم بر سلامت جسمی کودکان، برخی از این محصولات، قواعد و مقررات ویژه ای را می طلبند. همچنین برخی تکنیک های تبلیغاتی که قابلیت زیادی در گمراه کردن کودکان دارند نیازمند توجه خاص هستند. پ) روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم، روش تحقیق، جامعه مورد تحقیق، نمونه گیری و روش های نمونه گیری، ابزار اندازه گیری، نحوه اجرای آن، شیوه گردآوری و تجزیه و تحلیل داده ها: اطلاعات و منابع از طریق فیش برداری از منابع کتابخانه ای و اینترنتی جمع آوری شده اند. روش این مطالعه مبتنی بر روش توصیفی و تحلیلی بوده است. مطالعه پیش رو یک مطالعه تطبیقی است. برای پاسخ دادن به سوال تحقیق، شش کشور اصلی انتخاب و بررسی شدند. این شش کشور عبارتند از ایالات متحده آمریکا، کانادا، نیوزیلند، استرالیا، انگلیس، سوئد و نروژ. در انتخاب کشورها تلاش شد تا علاوه بر پراکندگی جغرافیایی به منظور رسیدن به یک فضای کلی جهانی، بارزترین نمونه از هر یک از شیوه های نظام دهی در نظر گرفته شوند. در کنار کشورهای اصلی در برخی مباحث به ویژه بخش دوم به فراخور موضوع به نمونه هایی از کشورهای دیگر همچون ایرلند، یونان، هلند، لیتوانی، ترکیه و هند اشاره شده است. ت: یافته های تحقیق: یافته های این مطاله نشان می دهد که در یک نظام مطلوب، علاوه بر کمیت، کیفیت (محتوای) تبلیغات خطاب به کودکان نیز باید به دقت تنظیم شوند. به علاوه، با توجه به تأثیرات مخرب تبلیغ برخی محصولات ناسالم بر سلامت جسمی کودکان، برخی از این محصولات، قواعد و مقررات ویژه ای را می طلبند. همچنین برخی تکنیک های تبلیغاتی که قابلیت زیادی در گمراه کردن کودکان دارند نیازمند توجه خاص هستند. ث) نتیجه گیری و پیشنهادات: در نظام حقوقی ایران نه تنها به نظام مند کردن کمیت و شکل تبلیغات تجاری خطاب به کودکان توجهی نشده است، بلکه مقررات ناظر بر کیفیت و محتوای این تبلیغات نیز تا حد زیادی مورد غفلت واقع شده اند. بررسی اجمالی این قوانین و مقررات حاکی از خلاء جدی مقررات ناظر بر تبلیغات تجاری خطاب به کودکان اعم از مقررات شکلی و محتوایی در نظام حقوقی ایران است.