نام پژوهشگر: اختر حسینن ‍نژاد

تحلیلی بر تاثیر هنر مانوی برنگارگری جامع التواریخ رشیدی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده هنر و معماری 1393
  اختر حسینن ‍نژاد   فتانه محمودی

از زمان سلطه ی مغولان در قرن هفتم هجری (سیزدهم میلادی) روابط ایران و چین دگرگون می شود؛ روابطی که باعث ایجاد یک زبان بصری جدید در هنر نگارگری ایران می گردد. در کتاب های مصور مربوط به قرن هشتم هجری (چهاردهم میلادی) شاهد شیوه هایی اعم از ایرانی، عربی و چینی و مانوی در قالب یک مکتب خاص بوده است. جامع التواریخ کتابی است تاریخی، تألیف رشیدالدین فضل الله همدانی، وزیر غازان خان، که مورخین اغلب نگاره های آن را متأثر از نقاشی مانوی و چینی دانسته اند.اولین منابع مانوی، که به دست محققان رسیده است مربوط به منطقه تورفان در شرق آسیای مرکزی است، که معلوم شده است غنی ترین منبع متون هنر مانویان است. دو سبک مشخص در نقاشی های مانوی تورفان دیده می شود: 1- سبک آسیایی به ویژه سبک ایرانی که در نگارگری دوره اسلامی قابل مشاهده است 2- سبک چینی که در پارچه ها و نقاشی های دیواری چین وجود دارد. هدف این پایان نامه، بررسی تداوم ویژگی های نقاشی مانوی تورفان در نگارگری کتاب جامع التواریخ در دوره ایلخانی است. بدین منظور نگاره های کتاب جامع التواریخ، با نقاشی های تورفان مورد تطبیق قرار گرفته اند. از بین نگاره ها منتخبی به منظور شناخت ویژگی های نگارگری دوران ایلخانی در نظر گرفته شده اند. سوال اصلی تحقیق این است که: چه عناصری از نقاشی های مانویان در دوره ایلخانی و در نگاره-های جامع التواریخ وجود داشته است؟ روش تحقیق، توصیفی– تحلیلی و جهت اثبات فرضیه ها، ملزم به تطبیق عناصر تصویری بوده است. نتیجه: پس از تطبیق نگاره های جامع التواریخ و نقاشی ها و دیوارنگاره-های یافت شده در تورفان، استمرار نقوش، بن مایه ها، عناصر و تزئینات به کار گرفته شده در نقاشی ها، چهره ها، حالات پیکره ها و پوشاک دیوارنگاره های مانوی بر نگاره های پس از اسلام در دوره ایلخانی و کتاب جامع التواریخ، مورد مطالعه در این پایان نامه، کاملاً مشهود است.