نام پژوهشگر: سپیده وطنخواه

بررسی نقش فضای شهری در ارتقای سرمایه اجتماعی (بررسی تطبیقی بازار تجریش و پاساژ گلستان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1392
  سپیده وطنخواه   غلامرضا لطیفی

سرمایه اجتماعی مفهومی است که در دهه های اخیر جایگاه ویژه ای در مطالعات جامعه شناسی پیدا کرده است. سرمایه اجتماعی ریشه در تعاملات اجتماعی دارد و آن گونه که بر می آید اساسی ترین بستر مکانی برای شکل گیری تعاملات اجتماعی و ارتباطات شهروندی عرصه فضاهای عمومی شهری است. فضاهای شهری ظرف فعالیت های شهری و بستری برای تعاملات اجتماعی و زمینه ساز شکل گیری سرمایه اجتماعی به شمار می آیند. این فضاها مردم را به مکث و حضور و برقراری مراودات اجتماعی دعوت می کنند و در آنجا تجربه برخورد با دیگران، حس تعلق به جامعه، دیدارهای چهره به چهره و دیدن و دیده شدن به عنوان یکی از مهمترین نیازهای انسان اتفاق می افتد. این فضاها قادرند بر شکل گیری پیوندها و معاهدات اجتماعی، اعتماد، انسجام و مشارکت اجتماعی تاثیر مثبت یا منفی بگذارند. همچنین می توانند حس همیاری، همراهی، تلاش جمعی، آزادی،... و برعکس آن را به مخاطبان خود القاء کنند. این پژوهش نقش فضای شهری را درارتقای سرمایه اجتماعی از طریق بررسی تطبیقی بازار تجریش و پاساژ گلستان بررسی می کند. روش تحقیق مورد استفاده در این پایان نامه روش پیمایشی و جامعه آماری آن شامل کلیه ساکنان مناطق 1و2 شهر تهران است که با کمک نمونه گیری تصادفی ساده، 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات جمع-آوری شده از طریق پرسشنامه با استفاده از نرم افزارsmart-pls تجزیه و تحلیل شده و فرضیات آن مورد آزمون قرار گرفتند. در این پژوهش"دسترسی و بهم پیوستگی"، "آسایش و منظر"، "کاربری و فعالیت" و "اجتماع پذیری" به عنوان متغیرهای مستقل و "ارتقای سرمایه اجتماعی" به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده اند. نتایج تحقیق نشانگر آن است که بین ارتقای سرمایه اجتماعی و مولفه های کیفیت فضای شهری(دسترسی و بهم پیوستگی، آسایش و منظر، کاربری و فعالیت و اجتماع پذیری)، رابطه معناداری وجود دارد. در پایان راهکارهایی برای ارتقای سرمایه اجتماعی با توجه به ارتقای کیفیت فضای شهری ارائه شده است.