هدف کلی از پژوهش حاضر، ارزیابی سرمایه انسانی شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی و ارایه راهکارهای کاربردی برای صیانت و ارتقای آن بود. جامعه پژوهش شامل کلیه کارکنان شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی در سال 1392-1391 بود. روش نمونه گیری تصادفی ساده بود. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و 227 نفر انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مقیاس ارزیابی سرمایه انسانی محقق ساخته بود که پس از محاسبه روایی و پایایی توزیع و جمع آوری شد. نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که میزان مطلوبیت سرمایه انسانی، کمتر از سطح کفایت مطلوب (0/75= q3) است. همچنین نتایج به دست آمده از تحلیل واریانس اندازه گیری های مکرر نشان داد که ابعاد سرمایه انسانی به ترتیب وضعیت عبارتند از: توانش، انگیزش و دانش. یافته های حاصل از روش تحلیل عناصر مستقیم و غیر مستقیم diea نیز بیانگر آن است که عناصر مستقیم و غیر مستقیم در رابطه با شرایط محیطی مربوط به شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی عبارتند از تغییر نگرش مدیریت: آموزش مدیران و تغییر شرایط سیاسی؛ بازنگری اهداف کلان و استراتژی ها: ایجاد بستر لازم جهت تغییر اهداف و استراتژی ها؛ استخراج چالش های سازمان: مشخص نمودن نقاط قوت و نقاط ضعف، مشخص نمودن فرصت ها و تهدیدها؛ اصلاح فرایند جذب و استخدام: تهیه تراز نیروی انسانی و بازنگری مقررات و دستورالعمل ها؛ توسعه سیستم های اطلاعاتی: فرایندهای عملکردی واحدها، ایجاد بستر لازم سخت افزاری و نرم افزاری. عناصر مستقیم و غیر مستقیم در رابطه با شرایط سازمانی مربوط به شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی عبارتند از: بازنگری ساختار سازمانی، امکان سنجی تغییر: بررسی پیشینه شرکت و بررسی طرح تغییر در شرکت های دیگر؛ سنجش میزان دانش و مهارت کارکنان: انجام آزمون های سنجش و بکارگیری افراد متخصص و خبره؛ اطلاع از وضعیت عملکرد کارکنان: استقرار یک نظام ارزیابی عملکرد و مقایسه عملکرد موجود و مطلوب؛ اخذ مجوز از مراجع ذیربط: هماهنگی با شرکت ملی نفت مناطق مرکزی و هماهنگی با مدیریت ارشد شرکت زاگرس جنوبی. عناصر مستقیم و غیر مستقیم در رابطه با عوامل موثر بر بقاء و رشد در شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی عبارتند از: تخصص و خبرگی کارکنان: آموزش های آکادمیک و ضمن خدمت، سابقه خدمت در شغل فعلی؛ آموزش های ضمن خدمت: نیازسنجی آموزشی، استفاده از تکنولوژی آموزشی، استفاده از تامین کنندگان معتبر؛ نگهداشت نیروی انسانی: ارتقای سلامت کارکنان و خانواده های آنان، پرداخت حقوق مکفی، ایجاد خدمات رفاهی، پرداخت پاداش؛ میزان تولید نفت و گاز: بهره دهی چاه ها، عوامل تکنولوژیکی و نیروی متخصص. عناصر مستقیم و غیر مستقیم در رابطه با عوامل موثر بر وضعیت سرمایه انسانی در شرکت بهره برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی عبارتند از: میزان دانش: سطح تحصیلات و سطح یادگیری کارکنان، سمت سازمانی و نفر ساعت آموزش؛ میزان توانش: حیطه سرپرستی کارکنان، سطح خلاقیت، سطح مشارکت، سطح خبرگی، سطح مهارت، نوع رهبری و نحوه تعالات بین فردی کارکنان؛ میزان انگیزش: میزان حقوق، سطح همبستگی و رضایت از کار، میزان تعهد سازمانی و میزان وجدان کاری. نتایج حاصل از آزمون تی مستقل نیز حاکی از آنست که بین میانگین های ابعاد سرمایه انسانی بر حسب جنسیت، تفاوت معنی داری وجود ندارد. بین میانگین های ابعاد سرمایه انسانی بر حسب محل سکونت نیز، تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین بین میانگین های ابعاد سرمایه انسانی بر حسب مدرک تحصیلی، تفاوت معنی داری وجود دارد. بین میانگین های ابعاد سرمایه انسانی بر حسب نوع استخدام نیز، تفاوت معنی داری وجود دارد. نتایج به دست آمده از روش تحلیل واریانس یک طرفه نشانگر آنست که بین میانگین های ابعاد سرمایه انسانی بر حسب سابقه کاری، تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین بین میانگین های ابعاد سرمایه انسانی بر حسب واحد کاری نیز، تفاوت معنی داری وجود ندارد.