ذمه، عهده و تعهد از مفاهیمی هستند که در نظام حقوقیِ اسلام، به طور گسترده و وسیع به کار رفته اند، علاوه بر این با توجه به کتب فقهی، دیده می شود که فقها در مباحث گوناگونی اعم از عقود، احکام، عبادات و حقوق از این واژه ها سخن گفته اند. ولی در مورد ارتباط این واژه ها، در فقه و حقوق نظرات گوناگونی وجود دارد. این پایان نامه در صدد است بین نظرات مختلف جمع کرده و به نظر نهایی مبنی بر تفاوت یا شباهت این واژه ها و ارتباط آنها با هم دست یابد. نتیجه-ی نهایی مبتنی بر این است که با بررسی کاربردهای این واژه ها می توان گفت برای واژه ی عین، تعهد و عهده و برای واژه ی دین، ذمه استعمال می شود که این امر نشان دهنده ی اختلاف این دو واژه از نظر مفهوم و نحوه ی استعمال می باشد. البته این واژه ها از نظر احکام و ماهیت نیز با هم تفاوت دارند؛ تعهد و عهده مشتمل بر یک حکم تکلیفی و ذمه مشتمل بر یک حکم وضعی می باشد. بنابراین تفاوت ذمه و تعهد و عهده به تفاوت حکم وضعی و تکلیفی نیز باز می گردد، در نتیجه باید به بررسی احکام وضعی و تکلیفی در امور مالی و تعهدات پرداخته شود.