نام پژوهشگر: احمد خواجه‌نژاد

تشیع در جرجان و استرآباد از ابتدای سلجوقیه تا ابتدا صفویه
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود - دانشکده علوم انسانی 1393
  احمد خواجه نژاد   احمد اشرفی

مناطق شمالی ایران از جمله جرجان و استراباد از زمان خلیفه دوم مورد هجمه اعراب بود. در زمان عباسیان مرکزی امن برای سادات علوی در برابر فشار خلفای بنی عباس شد و آرام آرام تاثیرات این حضور در مناطق و سرزمین‏های مجاور باعث آشنایی بیشتر و گرایش مردم شمال به تفکر شیعی گردید. سیر تطور تاریخ تشیع در جرجان و استراباد از قرن سوم به بعد آشکارتر شد و علی رغم اینکه بخش زیادی از ساکنان این نواحی سنی مذهب بودند، اما تشیع به مرور در این مناطق فزونی یافت. فضای عمومی و حکومت های مختلف بر گسترش و یا محدود شدن تشیع در مناطق شمالی و سرزمین استرآباد و جرجان تاثیرات مستقیم داشته است. اما در تمام این ایام می توان نشانه های آشکار شیعه گری را در این مناطق یافت و حضور شیعیان نیز باعث شد مشاهیر زیادی از شیعه در فاصله زمانی تحقیق در این منطقه نشو و نمو پیدا کنند. و آثاری از فعالیت‏های فرهنگی و مذهبی تشیع در آن زمان بوجود آمد که برخی از آنها هنوز هم در این سرزمین وجود دارد.