نام پژوهشگر: بتول حسن‌زاده

بررسی میزان غلظت آرسنیک در منابع آب زیرزمینی دشت نوق و ارزیابی نقش عوامل تأثیر گذارنده بر آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده علوم پایه 1393
  بتول حسن زاده   احمد عباس نژاد

دشت نوق با حدود 3600 کیلومتر مربع وسعت در جنوب شرق ایران و غرب استان کرمان واقع شده است. موقعیت جغرافیایی آن بین 30 درجه و 61 دقیقه تا 31 درجه و 23 دقیقه عرض شمالی و 55 درجه و 32 دقیقه تا 56 درجه و 3 دقیقه طول شرقی قرار دارد. با توجه به اینکه غلظت آرسنیک در بعضی نقاط دشت های مجاور (انار و رفسنجان) بالا است، این دشت برای سنجش تغییرات غلظت آرسنیک انتخاب شد. بدین منظور از 22 حلقه چاه بهره برداری پراکنده در سطح آن نمونه برداری شد و غلظت آرسنیک همراه با یون های اصلی و بعضی عناصر دیگر بطریق icp-ms تعیین شد. نقشه های هم غلظت و تحلیل های آماری ( آنالیز مولفه اصلی و آنالیز خوشه ای) روی این نمونه ها انجام شد. غلظت آرسنیک در این دشت در حد 0/5 تا 135/9 قسمت در بیلیون متغیر است و میانگین آن ppb20/1 می باشد که ppb10 از استاندارد آب آشامیدنی بالاتر می باشد. بر اساس این مطالعه بنظر می رسد منبع آرسنیک کنگلومراهای قرمز میوسن و آب های ژئوترمال حاصل از تحولات شیل های ژوراسیک می باشند. ارتباط مستقیم آرسنیک با ph موید نقش واجذب در رها شدن آرسنیک از سطح اکسیدهای آهن است. در عین حال آرسنیک با افزایش املاح محلول آب زیرزمینی به سمت شمال غرب اندکی کاهش می یابد که به جذب و ورود ناچیز آن به داخل شبکه بلورین آراگونیت می باشد که در حین تبخیر و افزایش غلظت به سمت شمال غرب رسوب می کند. پیشنهاد می شود چاه های آب مشروب منطقه تا عمق زیاد حفر نشوند تا به سازند های قرمز و آب های ژئوترمال که منبع آرسنیک می باشند برخورد نکنند.