به منظور بررسی تأثیر تراکم و محلول پاشی نانوکودهای آهن و روی بر رشد و عملکرد گیاه دارویی کاسنی در سال زراعی 92-1391 آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. تراکم بوته شامل سه سطح 10، 15 و 20 بوته در متر مربع و محلول پاشی نانوکودها شامل محلول-پاشی نانوکود کلات آهن، نانو کود کلات روی، نانوکود کلات آهن + نانوکود کلات روی و عدم مصرف نانوکود (شاهد) بود. نتایج نشان داد که اثر تراکم بر کلیه صفات معنی دار بود. عملکرد ریشه، عملکرد اینولین و شاخص برداشت تحت تأثیر محلول-پاشی نانوکودهای آهن و روی قرار نگرفتند. بر هم کنش تراکم و محلول پاشی نانوکودها بر تعداد شاخه های فرعی، تعداد آکن، عملکرد بیولوژیک و سبزینگی برگ معنی دار بود. با افزایش تراکم از 10 بوته به 15 بوته در متر مربع شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول افزایش یافت. محلول پاشی تلفیقی نانوکودهای آهن و روی و محلول پاشی نانوکود آهن به ترتیب سبب افزایش 3/13 و 79/7 درصدی حداکثر شاخص سطح برگ و 58/18 و 57/11 درصدی حداکثر سرعت رشد محصول نسبت به عدم مصرف نانوکود گردید. سرعت فتوسنتز خالص در تراکم 15 بوته در متر مربع بیش تر سایر تراکم ها بود. بیش ترین عملکرد برگ با تراکم 15 بوته در متر مربع به دست آمد. تراکم 20 بوته نسبت به 10 بوته در متر مربع افزایش 73/42 و 74/56 درصدی عملکرد ریشه و شاخص برداشت را در پی داشت. بیش ترین تعداد دانه در آکن در تراکم 15 بوته در متر مربع حاصل شد که نسبت به تراکم 10 و 20 بوته در متر مربع 19/28 و 44/10 درصد افزایش نشان داد. وزن هزار دانه نیز با افزایش تراکم از 10 بوته به 15 و 20 بوته در متر مربع، به ترتیب 46/24 و 46/49 درصد افزایش را در پی داشت. تراکم 15 بوته نسبت به 10 و 20 بوته در متر مربع افزایش 03/10 و 76/49 درصدی عملکرد دانه را در پی داشت. همچنین عملکرد دانه با محلول پاشی توأم نانوکودهای آهن و روی و محلول پاشی نانوکود روی نسبت به عدم مصرف به ترتیب 84/21 و 69/14 درصد افزایش یافت. بیش ترین عملکرد بیولوژیک با تراکم 15 بوته در متر مربع با کاربرد کودهای نانو و تراکم 10 بوته در متر مربع و کاربرد توأم نانوکودهای آهن و روی حاصل شد. افزایش 63/43 درصدی در عملکرد کامفرول با محلول پاشی همزمان نانوکودهای آهن نسبت به عدم مصرف نانوکود مشاهده شد. عملکرد اینولین در تراکم 15 و 20 بوته نسبت به 10 بوته در متر مربع به ترتیب 39/12 و 01/25 درصد افزایش یافت.