هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی زوج درمانی شناختی رفتاری و مصاحبه ی ژنوگرام بر روی باورهای غیرمنطقی و الگوهای ارتباطی زوجین بود. این مطالعه به شیوه ی شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون گسترش یافته بود و جامعه آماری کلیه زوج هایی را شامل می شد که به علت اختلاف و ناسازگاری روابط زناشویی به مراکز مشاوره ی شهر اردبیل در سال1393 مراجعه کرده بودند. حجم نمونه 36 زن و شوهر (18 زوج) بود که از نمونه های دردسترس انتخاب و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل جایگزین شدند. پس از تعیین خط پایه با استفاده از پرسشنامه الگوهای ارتباطی کریستنسن و سالاوی (cpq) و مقیاس باورهای ارتباطی ایدلسون و اپستاین(rbi) آزمودنی ها وارد درمان شده (7 جلسه زوج درمانی شناختی رفتاری و 5 جلسه مصاحبه ی ژنوگرام) و در پایان از هر سه گروه پس آزمون به عمل آمد. نتایج تحلیل کواریانس چند متغیره نشان داد که زوج-درمانی شناختی رفتاری در بهبود الگوهای ارتباطی و کاهش باورهای غیرمنطقی زوجین موثر است. درحالی که مصاحبه ی ژنوگرام فقط بر بهبود الگوهای ارتباطی موثر بوده، و هیچ تفاوت معنی داری بین نمرات پیش آزمون و پس آزمون آزمودنیها در باورهای غیرمنطقی مشاهده نشد. از این رو می توان نتیجه گرفت که زوج درمانی شناختی رفتاری و مصاحبه ی ژنوگرام برافزایش بهبود الگوهای ارتباطی موثر بوده و زوج درمانی شناختی رفتاری برکاهش باورهای غیرمنطقی در مقایسه با مصاحبه ژنوگرام اثربخش بوده است.