نام پژوهشگر: حسن زالی

بررسی فلورستیک ،اکولوژی و وضعیت زادآوری پوشش گیاهی بخشی از جنگل امام زاده عبدالله آمل در استان مازندران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده زیست شناسی 1389
  راضیه تقی زاده   مه لقا قربانی

چکیده: جنگل امامزاده عبدالله از نوع پهن برگ می باشد و از نظر جغرافیایی در غرب هراز و 7 کیلومتری جنوب غربی شهرستان آمل واقع شده است وارتفاع آن از سطح دریا 245 متراست که در عرض جغرافیایی? 47.3? 23° 36 شمالی و طول جغرافیایی? 1.3?20° 52 شرقی واقع شده است وبه علت مساحت زیاد این جنگل این مطالعه در مساحتی بالغ بر 25 هکتار در بخشی بنام واحد یک هلومسرانجام شده است.66 گونه از131 گونه شناسایی شده از این پهنه رویشی دارویی هستند که این 131 گونه مربوط به63 تیره و120 جنس می باشد که از این تعداد 5 تیره به نهانزادان آوندی و58 تیره به نهاندانگان تعلق دارد. بیشترین تعداد گونه ها مربوط به تیره های rosaceae ،lamiaceae ،asteraceae وpoaceae (به ترتیب با9 ،9، 9 و8 گونه) می باشد. همچنین از 120 جنس موجود در منطقه بیشترین تعداد گونه متعلق به جنس های rumex و euphorbia (هر کدام با 3 گونه) می باشد. گروه بندی گونه ها بر مبنای طبقه بندی زیستی رانکیه نشان داد که همی کریپتوفیتها 32.82درصد، تروفیتها 23.66 درصد، فانروفیتها 22.90 درصد، ژئوفیتها 14.50 درصد، کامئوفیتها 5.34درصد و اپی فیتها0.76 درصدگونه های منطقه را به خود اختصاص داده اند. بیشترین درصد فرم رویشی مربوط به علفی ها 64.79 % و بعد درختی ها17.56% می باشد. از نظر سنی بیشترین درصد گونه ها مربوط به دوساله ها با 47.33 % است،و چندساله ها با 29 % در رده بعدی قرار می گیرد. از نظر کوروتیپ براساس روش زهری بیشترین عناصر رویشی مربوط به اروپا- سیبری با 15.27 % و کمترین متعلق به ناحیه صحارا- عربی با 1.53 % می باشد. و با توجه به اندازه گیریهای انجام شده بر روی قطر یقه، قطر برابرسینه، تاج پوشش و ارتفاع 9 گونه درختی میانگین قطر یقه گونه افرا از بقیه بیشترو انجیر از همه کمتر می باشد و میانگین قطر برابر سینه انجیلی از بقیه بیشتر و خرمندی از همه کمتر و میانگین قطر تاج پوشش افراو بلندمازو از بقیه بیشتر و انجیر از همه کمتر و میانگین ارتفاع افرا و گردو از بقیه بیشتر وانجیر از همه کمتر می باشد .با بررسی خاک منطقه مشخص شد که مقدارec وph خاک در دو بخش باحضور دام و بدون حضور دام تقریبا مساوی است.و بافت خاک منطقه از نوع سیلت- لوم ،سیلت- کلی و سیلت- کلی- لوم می باشد و مقدار sand در بخش هایی که دام حضور ندارد بیشتر از مناطقی است که دام حضور دارد ، مقدار silt در دو بخش تقریبا مساوی است و مقدارclay در در بخش هایی که دام حضور ندارد کمتر از بخش هایی است که دام حضور دارد.و درصد زادآوری افرا در هر دو بخش بیشتر از گونه های دیگر بوده است و لرک نیز در مناطقی که دام حضور دارد هیچ فراوانی ندارد . خرمندی و لیلکی برخلاف ممرز در مناطقی که دام حضور دارد فراوانی بیشتری دارند ولی انجیلی، سیاه ولیگ و ازگیل در مناطقی که دام حضور دارد هیچ فراوانی ندارند و گونه ای مانند شب خسب در هر دو منطقه فراوانی یکسانی داردو بقیه گونه ها در هر دو منطقه فراوانی بسیار کم دارند.درآزمایش بررسی درصد زنده مانی دانه های گرده نیز در همه گونه ها با گذشت زمان درصد زنده مانی دانه های گرده کاهش می یابد.

مقایسه روش های مطالعه بانک بذر خاک در مراتع کوهستانی البرز شمال
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی 1390
  آزاده عالم زاده گرجی   رضا عرفانزاده

در این تحقیق به مقایسه دو روش جوانه زنی و روش ترکیبی در مطالعه خصوصیات بانک بذر خاک (تراکم کل و تراکم گونه های کمیاب ، تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی، تنوع و غنای گونه ای) و سرعت جوانه زنی پرداخته شد. روش جوانه زنی روشی معمول در اکثر مطالعات مربوط به بانک بذر خاک است و شامل پخش نمونه های خاک در سینی های جوانه زنی و شناسایی، ثبت و شمارش گونه های سبز شده در شرایط گلخانه است. در روش ترکیبی اساس کار بر ترکیب دو روش جوانه زنی و جداسازی است. در این روش نمونه های خاک تحت جریان شدید آب بر روی دو الک با سایز منافذ متفاوت خالص سازی کرده و خاک باقی مانده را در سینی های جوانه زنی پخش کرده و در شرایط گلخانه قرار می دهند و سپس بذور سبز شده ثبت می شوند. در مطالعه حاضر نمونه برداری برای بررسی ذخایر بذری خاک در اوایل فروردین ماه 1390، پس از سپری شدن دوره سرما به منظور شکست خواب بذر و قبل از رویش سال جدید در قرق تحقیقاتی واقع در ییلاق گزنه سرا منطقه واز شهرستان نور( استان مازندران) انجام شد. به این منظور در داخل قرق و عمود بر هر یک از اضلاع 4 ترانسکت 70 متری مستقر و بر روی هر ترانسکت به فاصله هر 10 متر از پلات های زوجی 1×1 متر استفاده گردید. در هر پلات یک متر مربعی 10 تکرار از خاک توسط اوگری به شعاع 5/2 سانتیمتر از عمق های 5-0 و 10-5 سانتیمتر برداشته شد و نمونه های مربوط به هر عمق در هر پلات را با هم مخلوط گردید. در مجموع 56 نمونه خاک (28 نمونه برای هر عمق) بدست آمد. در آزمایشگاه نیمی از نمونه های خاک توسط دو الک با سایز 2 و 18/0 میلیمتر با فشار زیاد آب تغلیظ شده و به همراه نیمه دیگر نمونه ها (تغلیض نشده) به گلخانه منتقل شده و در سینی هایی به ابعاد 30 × 40 سانتیمتر به مدت 4 ماه مورد کشت قرار گرفتند. بذور جوانه زده در هر سینی در طول دوره مطالعه به صورت هفتگی مورد شمارش قرار گرفتند و نهایتا تعداد بذر در متر مربع (تراکم)، تنوع با استفاده از فرمول شانون – وینر، غنای گونه ای و همچنین سرعت جوانه زنی محاسبه گردید. همچنین با مراجعه به عرصه اقدام به تخمین درصد پوشش گیاهی هر گونه در هر پلات در خرداد ماه همان سال شد و شاخص تشابه بانک بذر خاک و پوشش سطح زمین با استفاده از فرمول سورنسون محاسبه گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss و آزمون t جفتی استفاده گردید. نتایج نشان داد که تراکم، تشابه، تنوع و غنای گونه ای بانک بذر خاک و همچنین سرعت جوانه زنی بین دو روش دارای اختلاف معنی داری بود، به طوریکه تمامی خصوصیات مورد مقایسه به جز سرعت جوانه زنی، در روش جوانه زنی بیشترین مقدار را به خود اختصاص دادند. عمق نیز تاثیر معنی داری بر خصوصیات مورد مطالعه داشت و در هر دو روش عمق 5-0 بیشتر از عمق 10-5 بود. به طور کلی می توان نتیجه گرفت که روش جوانه زنی توانایی بیشتری در ارائه ترکیب گونه ای مطابق با پوشش گیاهی منطقه را داراست. اما توجه به این نکته ضروری است که طول دوره مطالعه برای رسیدن به 95% جوانه زنی در این روش بیشتر بود و همین مسئله عاملی محدود کننده در استفاد از فضای گلخانه است.

روشی نوین برای سنتز تیوفن-2(h3)-اون های پراستخلافی با استفاده از تیوآمیدهای نوع سوم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان 1390
  فاطمه پورجعفریان   حسن زالی

سنتز تیوفن ها بعنوان دسته ای مهم ازهتروسیکل های گوگرددار که دارای گستره وسیعی ازخواص وکاربردها هستند، همواره مورد توجه بسیار بوده است. ازجمله می توان به کاربرد آنها در سنتز پلیمرهای رسانا و به عنوان جایگزین ایزواستری درسنتزداروها اشاره کرد. همچنین تیوفن ها بخاطر حضورشان درترکیبات طبیعی وکاربرد وسیعشان در صنعت از اهمیت بسیار برخوردار بوده اند، بنابراین ارائه روش های سنتزی کارآمد و بدور از محصولات جانبی و با استفاده از مواد اولیه در دسترس برای سنتز تیوفن ها همواره از اهداف مهم شیمیدان های آلی بوده است. روشهای بسیار زیادی برای سنتز تیوفن ها در دسترس می باشد. شاید بتوان گفت مهمترین روش برای ساخت تیوفن های پراستخلافی و دارای گروه عاملی، روش گوالد بوده که در آن از واکنش سه جزئی گوگرد، ترکیبات 1،3- دی کربونیل و یک آمین نوع دوم، مستقیماً مشتقات پراستخلافی تیوفن بدست می آیند. در این پایان نامه، روش سنتزی مناسب برای سنتز مشتقات تیوفن-2(h3)-اون با استفاده از واکنش بین تیوآمیدهای نوع سوم دارای متیلن فعال با ترکیبات ?-هالوآسیل کلرید و در حضور یک باز انجام شده است. در این روش که برای اولین بار ارائه شده، کارایی و زمان واکنش با تغییر عواملی مانند دما، نوع حلال و نوع باز بهینه گردید. از آنجایی که ترکیبات مورد نظر برای نخستین بار سنتز شدند، شناسایی آنها توسط روش های طیف سنجی شناخته شده، صورت گرفت.

تاثیر توده هایی از بوته ای ها بر روی ویژگیهای بانک بذر خاک در علفزار های کوهستانی منطقه واز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی 1391
  رضا شهبازیان   رضا عرفانزاده

در این تحقیق اثرات توده هایی از بوته ای ها در مراتع کوهستانی واز رود در استان مازندران بر پویایی خصوصیات بانک بذر خاک مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه برداری از بانک بذر خاک، داخل و خارج توده های بوته ایها در فصل رکود رشد گیاهی در دو عمق (5-0 و 10-5) سانتیمتری خاک صورت گرفت. نمونه های خاک به منظور جوانه زنی در گلخانه قرار داده شد و بذر های جوانه زده شناسایی گردید. سپس تراکم بانک بذر خاک بر حسب تعداد در متر مربع در هر پلات اندازه گیری شد و تشابه بانک بذر خاک با پوشش رو زمینی با استفاده از شاخص تشابه سورنسون محاسبه گردید. همچنین غنا و تنوع گونه ای شانون در هر پلات احتساب گردید. نتایج نشان داد که تراکم بانک بذر خاک در داخل توده ها (با تعداد کل 2253 بذر) به طور معنی داری بیشتر از خارج توده های بوته (با تعداد کل 1556بذر) بود. همچنین شاخص تنوع شانون خارج توده ها (با میانگین37/1) تفاوت معنی داری با داخل توده ها (با میانگین 81/1) مشاهده گردید. غنای گونه ای بانک بذر داخل توده های بوته ایها (با میانگین86/11) بطور معنی داری بیشتر از غنای گونه ای بانک بذر خارج توده ها (با میانگین 9/7) بود. نتایج نشان داد که شاخص تشابه پوشش رو زمینی با بانک بذر خاک داخل توده ایها با میانگین 5/15 درصد بطور معنی داری کمتر از خارج توده ایها با میانگین 5/22درصد بود. این تحقیق اهمیت توده های کوچک با قیمانده از بوته ای ها را در علفزارهای کوهستانی شمال کشور در حفظ بذر گونه های علفی نمایان ساخت و بنابراین تاکید بر حفظ این توده ها در این رویشگاه می گردد.

بررسی تأثیر شیوه های بومی و سنتی بهره-برداری بر مدیریت مرتع (مطالعه موردی: مراتع استان فارس طایفه شش بلوکی )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری - دانشکده منابع طبیعی 1391
  رهبر طهماسب حقیقی   رضا تمرتاش

استفاده از دانش سنتی بهره برداران و به کارگیری آن می تواند در طراحی، تدوین و اجرای پروژه های اصلاح و احیاء مراتع نقش اساسی ایفا کند. تنوع شرایط اکولوژیکی مراتع بکارگیری و استفاده از دانش بومی و قابلیت های فردی را درمدیریت مراتع اجتناب ناپذیر نموده است. هدف این مطالعه، بررسی تأثیر شیوه های سنتی بهره-برداری بر مدیریت مراتع از دیدگاه بهره برداران است. این تحقیق از نوع توصیفی- همبستگی و مبتنی بر راهبرد پیمایشی است که در سامان های عرفی مراتع قشلاقی عشایر شش بلوکی شهرستان فراشبند واقع در استان فارس با ابزار تحقیق پرسشنامه ای انجام شده است. جامعه آماری97 بهره بردار چهار سامان عرفی است تعداد 57 نمونه از بین بهره برداران دارای بیش از ?? واحد دامی بطور تصادفی انتخاب شده-است. وضعیت مرتع در سامان های عرفی نیز با استفاده از روش شش فاکتوری اندازه گیری شده است. در این پژوهش تأثیر شیوه های سنتی از جمله، شناخت در نحوه استفاده از مراتع، شناخت از گیاهان مرتعی، فعالیت های شغلی بهره برداران و وضعیت مرتع در چهار سامان عرفی با مدیریت چرایی مراتع مورد ارزیابی قرار گرفته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد بین میزان شناخت بهره برداران از گیاهان مرتعی و شناخت در نحوه استفاده از مراتع، با مدیریت چرایی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین نتایج حاصل از آزمون من ویتنی نشان داد که شغل بهره برداران با مدیریت چرایی تأثیر معنی داری داشته است. در خصوص مقایسه وضعیت مراتع سامان-های عرفی نتایج آنالیز واریانس نشان می دهد سامان عرفی روحونی با سه سامان دیگر اختلاف معنی دار داشته که دلیل آن می تواند با کم بودن تعداد دام و وسعت زیاد مرتبط باشد. بطور کلی نتایج این بررسی نشان می دهد اگر چه آگاهی و تجربه شغلی بهره برداران منطقه بالاست اما بی نظمی، رقابت افراطی در بهره برداری، تعداد زیاد دام (بیش از دو برابر تعداد مجاز) و عدم رعایت زمان خروج دام از مرتع تأثیر توانایی فردی و دانش سنتی بهره برداران را کم رنگ و غیر ملموس نموده است.

مقایسه بوم شناسی فردی گونه‏های helichrysum aucheri boiss& helichrysum globiferum boiss در مراتع ییلاقی قوشچی استان آذربایجان غربی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری - دانشکده منابع طبیعی 1391
  الهه احمدی   زینب جعفریان

بررسی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و مطالعه نحوه ارتباط آن با دیگر موجودات زنده و غیرزنده در رویشگاه مربوطه، به عنوان اوت اکولوژی آن گونه در نظر گرفته می شود. این نوع مطالعات اطلاعات پایه ای را برای مدیریت اکوسیستم ها بوجود می آورند. در این تحقیق اوت اکولوژی دو گونه helichrysum globiferum وhelichrysum aucheri مورد بررسی قرار گرفت. این گونه ها متعلق به خانواده کمپوزیته بوده و از گونه های چند منظوره به شمار می روند که به عنوان علوفه، گیاه دارویی و حفاظت خاک مورد استفاده قرار می گیرند. به منظور بررسی برخی از خصوصیات اکولوژیکی گونه های مذکور مراتع قوشچی واقع در 70 کیلومتری جاده قدیم ارومیه - قره باغ انتخاب گردیدند. جهت تعیین تراکم و درصد پوشش تاجی گونه ها از پلات یک متر مربعی استفاده گردید و تولید گونه های مذکور با استفاده از روش قطع و توزین در ارتفاعات مختلف اندازه-گیری شد. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک رویشگاه دو گونه مطالعه و بررسی شد. مقدار عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کربن، همچنین کیفیت علوفه دو گونه مذکور اندازه گیری شدند. همچنین مراحل فنولوژی گونه ها مطالعه و فلور منطقه شناسایی شد. مطالعه فلور منطقه نشان داد که عمده ترین خانواده های گیاهی منطقه، poaceae، asteraceae و labiatae می باشند. از نظر شکل زیستی همی کریپتوفیت ها با فراوانی 75/60 درصد بیشترین فراوانی گونه ها را به خود اختصاص داده اند. مطالعات کورولوژی نشان داد که 89/51 درصد گونه ها به منطقه رویشی ایران و توران تعلق دارند و فرم های دیگر درصد کمتری از گونه ها را به خود اختصاص داده اند. حضور درصد بالای عناصر ایران و تورانی مبین تعلق این منطقه به ناحیه ایران و تورانی است. نتایج فنولوژی نشان داد که گونه helichrysum globiferum رشد اولیه خود را از اوایل فروردین شروع نموده و اواخر خرداد به مرحله گلدهی می رسد و اواخر تیر مرحله رسیدن بذر آن می باشد گونه helichrysum aucheri اوایل فروردین رشد و اواسط خرداد به مرحله گلدهی می رسد و اواسط تیر مرحله رسیدن بذر آن می باشد. نتایج نشان داد که گونه helichrysum globiferum درصد پوشش، تراکم و تولید بیشتری نسبت به گونه دیگر داشت. مطالعات خاک نشان داد که هر دو گونه helichrysum globiferum و helichrysum aucheri در خاک هایی با قلیاییت کم و بافت رسی- شنی پراکنش بیشتری دارند. اندام های هوایی گیاهان مورد مطالعه مقدار نیتروژن، فسفر و پتاسیم بیشتری نسبت اندام های زیرزمینی داشتند. همچنین مقدار این عناصر درگونه helichrysum aucheri بیشتر از گونه دیگر بود.

بررسی تاثیر عوامل اجتماعی و اقتصادی بر پایداری اکولوژیک مرتع (مطالعه موردی مراتع استان اردبیل، شهرستان مشگین شهر، عشایرشاهسون )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری - دانشکده مرتع و آبخیزداری و شیلات و محیط زیست 1392
  عسگر حسین زاده   قدرت اله حیدری

چکیده شیوه زندگی عشایر و نحوه بهره برداری آنها از مراتع در دوره های مختلف بسته به ایل و قلمرو مشترک تغییرات زیادی داشته است. شدت و ضعف این تغییرات که بر ساختار اجتماعی و اقتصادی زندگی عشایر موثر بوده نمی-تواند با نحوه مدیریت مراتع و تخریب آن بی ارتباط باشد. هدف این پژوهش بررسی تاثیر عوامل اجتماعی و اقتصادی بر پایداری اکولوژیک مراتع عشایر ایل شاهسون در دامنه های کوه سبلان است. در این راستا 4 سامان عرفی دلی قاسم، لاله لو، نبی چمنی و آرخ بندی با توجه به اهداف و فرضیات تحقیق انتخاب گردید. جامعه آمـاری این تحقیق حدود 70 نفر از بهره برداران (صاحبان پروانه چرا) بوده اند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 58 نمونه (نفر) انتخاب گردیده است. ابزار تحقیق پرسش نامه بوده که از طریق مصاحبه مستقیم با بهره برداران با روش تصادفی ساده در منطقه تکمیل گردید. متغیر وابسته در این تحقیق میزان پایداری اکولوژیک مراتع بوده که با الهام از شاخص های سلامت، وضعیت و تخریب مرتع تعیین گردیده است. برای پردازش و استخراج داده-های کمی و کیفی از نرم افزار spss استفاده شد. میزان همبستگی پایداری اکولوژیک مراتع با فاکتورهایی مانند تعداد دام، تعدد بهره بردار، وضعیت مرتع و میزان درآمد سالانه از طریق آزمون پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان می دهد بین میزان پایداری اکولوژیک مراتع با تعدد بهره-بردار، تعداد دام و درآمد سالیانه بهره برداران منطقه رابطه منفی و معنی داری وجود دارد. به عبارت دیگر هر چه تعدد بهره بردار، تعداد دام و دستیابی برای درآمد سالیانه بالاتر بیشتر باشد، میزان پایداری اکولوژیک مراتع کاهش می یابد. همچنین نتایج نشان می دهد بین میزان پایداری اکولوژیک مراتع با وضعیت مرتع و سابقه بهره برداران رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. بطور کلی نتایج نشان می دهد پایداری اکولوژیکی مراتع بر حفظ خاک، تقویت و بهبود پوشش گیاهی و تولید علوفه اثر مستقیم داشته و می تواند بعنوان یکی از ابزارهای مهم تعادل ساختار اجتماعی و اقتصادی در محدوده های عرفی با توازن بین تعداد دام و تعدد بهره بردار، زمینه و انگیزه اشتغال پایدار را تضمین نماید. کلمات کلیدی: پایداری اکولوژیکی، ساختار اجتماعی و اقتصادی، وضعیت مرتع، عشایرایل شاهسون، ییلاق سبلان

تأثیرارتفاع و ویژگی های خاک روی اسانس آویشن کوهی (thymus kotschyanus boiss & hohen) (مطالعه ی موردی: شهرستان فیروز کوه، زیر حوزه ی حبله رود)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری - دانشکده منابع طبیعی 1392
  سارا صدری جم   قدرت الله حیدری

مراتع از جمله رویشگاه های طبیعی کشور است که بعنوان مهمترین منابع طبیعی تجدید شونده و در عین حال از گرانبهاترین سرمایه های طبیعی هر کشور محسوب می شود (مقدم، 1384) و بیشتر به واسطه تولید علوفه برای دام در نظر گرفته شده و دیگر محصولات آن ها با وجود نقش اقتصادی زیاد، عموما از توجه کمتری برخوردار می باشند (مصداقی، 1388). درحال حاضر با توجه به افزایش سریع جمعیت از یک سو و تخریب مراتع کشور از سوی دیگر، به نظر می رسد کاهش فشار دام مستلزم شناسایی پتانسیل های استفاده چند منظوره از مراتع می باشد که از مهمترین آن-ها می توان به تولیدات دارویی و صنعتی گیاهان مرتعی اشاره کرد. گیاهان دارویی به گیاهانی گفته می شود که در اندام های خاصی چون ریشه، ساقه، برگ وگل حاوی مواد موثره بوده و به طور مستقیم و غیر مستقیم اثر درمانی دارند.از جمله گیاهان مهم دارویی و اسانس دار که پراکنش وسیعی در ایران و جهان دارند گیاهان تیره ی نعناعیان (lamiaceae) می باشند. این تیره در بخش وسیعی از اروپا خصوصا در جنوب این قاره، شمال آفریقا و نیز در قسمت وسیعی از آسیا دیده می شوند. جنس آویشن (.thymus l) یکی از جنس های تیره ی نعناع است که در زیر تیره nepetoideae قرار دارد. رویشگاه آویشن در ایران بسیار وسیع است و اغلب خاص مناطق کوهستانی می باشد. طبق نتایج به دست آمده در این تحقیق، از بین ترکیبات شناسایی شده از اسانس آویشن کوهی 22 ترکیب در مرحله رویشی، 23 ترکیب در مرحله گلدهی و 23 ترکیب در مرحله بذردهی بیشترین میزان اسانس را به خود اختصاص داده اند.

بررسی امکان تشکیل بانک بذر خاک و رابطه آن با پوشش گیاهی سطح زمین در مراتع جلگه¬ای شهرستان بهشهر، استان مازندران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری - دانشکده منابع طبیعی 1392
  لاله آموزگار   جمشید قربانی

اکوسیستم¬های مرتعی در مناطق جلگه¬ای مازندران بخش مهمی از تنوع زیستی منطقه رویشی هیرکانی را در خود جای داده-اند. این اراضی در طی سالیان گذشته دستخوش تغییرات و تخریب زیاد شده¬اند. مدیریت و حفاظت از مساحت¬های اندک و باقیمانده این مراتع مستلزم شناسایی و تفکیک تیپ¬های مهم گیاهی و عوامل محیطی موثر بر آنها و هم چنین ذخایر بذر گیاهان در خاک است. هدف از این تحقیق در ابتدا شناسایی تیپ¬های گیاهی و تعیین مهم¬ترین خصوصیات خاک موثر بر پراکنش تیپ¬های گیاهی در مراتع جلگه¬ای ناحیه رویشی هیرکانی در شهرستان بهشهر، استان مازندران بوده است. هم چنین امکان تشکیل بانک بذر خاک و رابطه آن با پوشش گیاهی سطح زمین نیز مورد مطالعه قرار گرفت. پوشش گیاهی در امتداد ترانسکت¬های 100 متری و در پلات¬های یک متر مربعی نمونه¬بردای شدند. نمونه¬برداری بانک بذر خاک از دو عمق صفر تا 5 و 5 تا 10 سانتی¬متری خاک انجام شد. نمونه¬های خاک به منظور جوانه¬زنی بذور در گلخانه قرار داده شده و بذرهای جوانه زده شناسایی شدند. نتایج آنالیز خوشه¬ای منجر به تفکیک شش تیپ گیاهی در منطقه گردید. نتایج آنالیز واریانس نشان داد که شاخص¬های تنوع و غنای گونه¬ای تیپ گیاهی artemisia sieberi-medicago sp. به طور معنی¬داری بیشتر از سایر تیپ-های گیاهی بود. نتایج آنالیز چند متغیره rda نشان داد که خصوصیات خاک پراکنش گونه¬هایی گیاهی را به طور معنی-داری تحت تاثیر قرار می¬دهد. شوری، بافت خاک و رطوبت خاک مهمترین خصوصیات خاک در استقرار و پراکنش تیپ¬های گیاهی در منطقه بودند. میانگین تعداد کل بذر جوانه زده 07/10255 بذر در متر مربع بوده که 84/85 درصد از عمق اول و 16/14 درصد از عمق دوم خاک بودند. گونه¬های juncus maritimus و spergularia marina به ترتیب با 12/5308 و 54/1700 بذر در متر مربع بیشترین تراکم بذر را در بانک بذر خاک داشتند. تیپ گیاهی juncus maritimus با 28 گونه بیشترین تعداد گونه در بانک بذر خاک را داشته و تیپ گیاهی salicornia europaea-spergularia marina با هفت گونه کمترین تعداد گونه را داشته است. پوشش گیاهی سطح زمین از تنوع و غنای گونه¬ای بیشتری نسبت به بانک بذر خاک برخوردار می¬باشد. تعداد 33 گونه بین پوشش گیاهی و بانک بذر خاک مشترک بود. نتایج حاصل از آزمون منتل برمبنای شاخص تشابه سورنسون نشان داد که بین پوشش گیاهی و بانک بذر خاک همبستگی معنی¬داری وجود ندارد.

بررسی اکو فیتوشیمیایی اسانس گیاه دارویی پونه سای البرزی (nepeta crassifolia boiss. & buhse)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری - دانشکده منابع طبیعی 1393
  الهه صلاحی کجور   یحیی کاظمی

رشد و تولید گیاهان در اکوسیستم ها و رویشگاه های طبیعی مختلف، تحت تاثیر عوامل مختلف اکولوژیکی قراردارد. پونه-سای البرزی با نام علمی nepeta crassifolia boiss. & buhseاز خانواده نعناعیان (laminaceae) گیاهی چندساله، بوته ای که بومی ایران بوده و از ارتفاع 4000-1000 متر از سطح دریا می روید. در این تحقیق به بررسی ترکیبات اسانس این گیاه در مرحله رویشی،گلدهی در پنج رویشگاه واقع در در حوزه دلارستاق شهرستان آمل پرداخته شد. در هر رویشگاه 200 متر از 4نقطه به روش سیستماتیک تصادفی اقدام به جمع اوری نمونه گیاهی طی دو مرحله گردید و پس از خشک کردن در سایه، اسانس گیری به روش تقطیر با اب توسط دستگاه کلونجر انجام شد.جهت شناسایی ترکیبات از دستگاه کروماتوگرافی گازی-طیف سنج جرمی (gc/ms) استفاده شد. همچنین جهت بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و ارتباط آن ها با کمیت و کیفیت اسانس این گیاه،نمونه برداری از خاک مجاور گیاه تا عمق 30 سانتی متری انجام شد. در مجموع 31 ترکیب در مرحله رویشی و 21 ترکیب در مرحله گلدهی شناسایی شد. نتایج نشان داد که رویشگاه اثر معنی داری را بر روی اسانس برگ و گل داشته است و با افزایش ارتفاع در پنج رویشگاه این پارامتر به صورت معنی داری افزایش یافت. همچنین نتایج حاکی از وجود همبستگی معنی دار میان برخی عناصر خاک و ترکیبات اسانس و عصاره گیاه مورد مطالعه بوده است.