نام پژوهشگر: سیده مرضیه مسمومی

عدالت از دیدگاه جلال الدین دوانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  سیده مرضیه مسمومی   سحر کاوندی

باجود اینکه همه ی ما درکی از عدالت داریم ،اما درعین حال مفهوم عدالت برای ما چندان روشن نیست. در این پژوهش درصدد بررسی تعریف عدالت از دیدگاه دوانی هستیم و برای این منظور ابتدا به بیان آراء و نظرات افلاطون ،ارسطو و ابن مسکویه در رابطه با قوای نفس و فضایل می پردازیم تا میزان تأثیر پذیری دوانی از فلاسفه ی پیش از خود را نشان دهیم ؛سپس به بررسی دیدگاه دوانی در رابطه با فضیلت عدالت می پردازیم . دوانی برای تعریف عدالت ابتدا دو تقریر ازقوای نفس را ارائه می دهد و بنابر هر کدام از آنها عدالت را تعریف می کند و سرانجام تعریف نهایی خود از عدالت (جامع جمیع فضایل) را ارائه می دهد. با وجود اینکه دوانی کتاب "اخلاق جلالی"خویش را تحت تأثیر "اخلاق ناصری" خواجه نصیرالدین طوسی نوشته ، ولی درعین حال با استفاده از آیات و روایات و شرح بیشتر آن مطالب ، نه تنها کمک شایانی به فهم مطالب آن نموده ، بلکه درحقیقت وی با این عمل در صددپیون فضایل اخلاقی باشریعت بوده و تبیینی دینی ازفضایل اخلاقی ارائه کرده است .از نظر دوانی غرض از فضایل اخلاقی و عدالت ، رسیدن به مقام خلافت الهی است و از آنجایی که دغدغه ی خاصی نسبت به ایجاد جامعه ای عادل داشته ،درمیان مباحث اخلاقی خود به بحث عدالت به طور اعم و نیز عدالت سیاسی و اجتماعی اهمیت خاصی قائل شده است .