یادگیری یک پدیده عصبی است که طی آن موجود زنده از طریق تمرین رفتار خود را تغییر می دهد، در حالی که حافظه به روند ذخیره سازی آموخته ها اطلاق می شود. در طب سنتی ایران به داروهای متعددی که موجب تقویت حافظه و یادگیری می شود نظیر گیاه مریم گلی اشاره شده است. از طرفی مطالعات نشان داده اند که اتانول بر حافظه و یادگیری اثر تضعیف کننده دارد.همچنین مشخص شده که اسانس ها و عصاره های گیاهان دارویی به عنوان مواد طبیعی محافظت-کننده مواد غذایی و دارو های افزاینده سلامتی مطرح هستند. اکثر این ترکیبات با داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی از استرس اکسیداتیو جلوگیری می کنند. در این مطالعه، تاثیر عصاره آبی گیاه مریم گلی بر یادگیری و حافظه فضایی و فراموشی ناشی از اتانول و همچنین ارزیابی خواص آنتی اکسیدانی و جاروب کنندگی رادیکال های آزاد محیط توسط این گیاه مورد بررسی قرار گرفت. 88 سر رت نر با محدوده وزنی 180 تا 220 به 11 گروه تقسیم شدند که هر گروه شامل 8 رت بوده است. اتانول و عصاره به صورت داخل صفاقی به حیوانات تزریق شد و فعالیت های رفتاری بوسیله ماز شعاعی 8 بازو بررسی گردید و داده ها ثبت گردیدند. یافته های این مطالعه نشان داد که تزریق عصاره آبی گیاه مریم گلی به رت ها در دوره زمانی 7 روزه در دوزهای mg/kg400و200 ودر دوره زمانی 21 روزه در دوزهای mg/kg400و200و100 به طور معنی داری باعث افزایش یادگیری و حافظه نسبت به گروه کنترل گردید. که این نشان دهنده این است که عصاره آبی گیاه مریم گلی به صورت وابسته به دوز و زمان باعث افزایش یادگیری می شود. همچنین تزریق اتانول به رت ها به طور معنی داری باعث اختلال حافظه نسبت به گروه کنترل گردید. این در حالی است که تیمار با عصاره گیاه مریم گلی به طور معنی داری باعث بهبود اختلال یادگیری ناشی از اتانول گردید. همچنین تزریق اتانول باعث افزایش معنی دار سطح پراکسیداسیون لیپیدی در سه بافت کلیه، کبد و هیپوکامپ نسبت به گروه کنترل شده است در حالی که عصاره آبی گیاه مریم گلی در سه دوز mg/kg400و200،100 باعث کاهش سطح پراکسیداسیون لیپیدی نسبت به گروه کنترل و گروه دریافت کننده اتانول در هر سه بافت گردید. کلمات کلیدی: عصاره آبی مریم گلی، یادگیری و حافظه فضایی، اتانول، خواص آنتی اکسیدانت