نام پژوهشگر: سحر قاسم‌شاهی

شناسایی ارزش های مکانی-اجتماعی بازارهای سنتی (نمونه مورد مطالعه: بازار سنتی تهران)
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده معماری و هنر 1391
  سحر قاسم شاهی   مجتبی رفیعیان

امروزه ماهیت شهرها براساس وجود کیفیت فضاهای پویای عمومی¬شان تعریف می¬شود. از جمله مهم¬ترین این فضاها در ایران از دیرباز بازار بوده است که شامل فضاهای ارزشمندی درحوزه¬ی تولید سرمایه اجتماعی، اقتصادی و سیاسی محسوب می¬شده¬اند. ظهور مدرنیسم و تجلی آن در شهر منجر به تغییراتی شد که در نتیجه¬ی آن بازار، به عنوان ساخت اصلی و محور شکل¬دهنده¬ی شهر، در مقابله با خیابان تسلیم شد و هر روز بیش از پیش انسجام و ارزش خود را به دست فراموشی سپرد. در این پایان¬نامه با هدف شناسایی ارزش¬های فراموش شده¬ی بازار به شناسایی ارزش¬های مکانی و اجتماعی بازار پرداخته می¬شود. شناسایی ارزش¬ها با تأکید بر بررسی¬های تاریخی و درک ماهیت و ارزش¬های هویت¬بخش فضاهای شهری و با توجه به نیازهای زندگی معاصر صورت گرفت. لذا احیاء فضایی پویا که نیاز به رشد و توسعه اقتصادی را با استفاده از امکانات و موجودیت¬های تاریخی و فرهنگی برآورده می¬سازد و به کمبود فضاهای شهری برای تعاملات اجتماعی پاسخ می¬دهد و در حفظ هویت و خاطره¬ شهروندان و سرزندگی شهر می¬کوشد، اساس مبانی نظری این پژوهش می¬باشد. در ادامه، پس از مروری برادبیات نظری جهانی و مطالعات تجربی تلاش گردید که با اتخاذ نگرشی سیستمی تعریف دقیقی از فضای شهری، هویت، فرهنگ و خاطره¬انگیزی فضاهاو انطباق آن با بازار سنتی به عمل آید. پس از انجام مطالعات و بررسی معیارها و شاخص¬های مناسب به کمک تکنیک شاخص¬سازی و انجام تحلیل¬های آماری مناسب (آزمون tتست و فریدمن) به بررسی اثر متغیرها و معیارها بر بازار پرداخته شد. تحلیل فریدمن نشان داد که به ترتیب پاسخ¬دهندگی محیطی بازار با متوسط رتبه 3/56، مطلوبیت محیطی آن با متوسط رتبه 2/58، امنیت محیطی بازار با رتبه 2/09 و در نهایت نیز دسترسی با متوسط رتبه 1/77 به ترتیب از عوامل مهم تأثیرگذار بر ماندگاری و ارزشمندی بازار بشمار می¬روند. بنا بر بررسی¬های میدانی، معماری آشفته دهه¬های اخیر و پیروی از سبک¬های نامأنوس ،بر عدم حس تعلق به مکان تأثیرگذار بوده است. در نهایت نیز بر اساس نتایج بدست آمده، توصیه¬هایی با شرایط روز برای بهبود شرایط اجتماعی-عملکردی بازار، پیشنهاد گردد.