نام پژوهشگر: فریده رحیم

پایگاه سیاسی اجتماعی و فرهنگی شیعه در عصر امام صادق (ع)
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1394
  فریده رحیم   محمد سپهری

عصر امام صادق (ع) که معاصر با اواخر دوره ی امویان و اوایل دوره ی عباسیان (148-83 ه ق )است ، از لحاظ سیاسی و اجتماعی از دوران های مهم تاریخ اسلام به شمار می رود. وضعیت شیعیان در دو دوره ی فوق و رفتار غاصبانه و ستمگرانه ی حاکمان نسبت به شیعیان منجر به قیام ها ی شیعی و وقایع مهمی در این دوران می گردد. از مهمترین این قیامها می توان به قیام زید بن علی و فرزندش یحیی در عصر اموی و قیام محمد بن عبدالله و برادرش ابراهیم در عصر عباسی اشاره کرد و نهضت ها ی شیعیان را می توان از عناصر منهدم کننده دولت اموی بشمار آورد. یکی دیگر از وقایع مهم این دوران ، انتقال حکومت و قدرت از بنی امیه به بنی عباس است. عباسیان که خود را از علاقه مندان و نزدیکان خاندان پیامبر(ص) معرفی کردند ، با حمایت شیعیان و اولاد علی (ع) که علیه جنایات بنی امیه و استبداد آنان قیام کرده و مبارزه نمودند در سال 132 ه.ق به خلافت سلسله اموی پایان دادند. اما در مدت زمان کوتاهی نشان دادند که ظلم و فشار آنان نسبت به خاندان علی (ع) و شیعیان حتی بیشتر از بنی امیه است . واما از لحاظ فرهنگی در زمان سقوط دولت اموی و روی کار آمدن حکومت عباسی ، برای شیعه، شرایط ویژه ای ایجاد شد تا به فعالیت های گسترد? فرهنگی و آموزشی اقدام نماید.این امر منجر به پیدایش تحول علمی بزرگی در عالم تشیع گردید و آثار فرهنگی به جا مانده از آن دوران نشان از رشد فرهنگی شیعه در آن زمان است. بطور کلی عصر امام صادق (ع) یکی از دوران های مهم تاریخ اسلام از جهت رونق علم و دانش و فرهنگ نیز به شمار می رود . هدف از نگارش این مقاله بررسی وضعیت شیعیان و جایگاه شیعه در بعد سیاسی اجتماعی و فرهنگی در این دوران می باشد .